Tops ve Tow Boyama

Tops ve Tow Boyamayla İlgili Genel Bilgiler 

Elyafın taranmış bant formuna tops, sonsuz filamentin elyaf kablosu formuna tow denir. Elyaf sadece kütle formunda değil aynı zamanda bu formlarda da özel aparatlarında boyanabilir. 

Tops ve Tow Boyama Makineleri 

Sarılmış topslar, boyanmak üzere, daire şeklinde, metal bir levhanın üzerine dairesel olarak dizilmiş, ortasından delikli iğler bulunan silindirlere yerleştirilir. Topsların yerleştirildiği bu silindirlere tops boyama aparatları denir. Elyaf boyamak için kullanılan kazanlar içinin aparatları değiştirildiğinde tops boyamak için de kullanılır. Çünkü tops ve tow boyamak için ihtiyaç duyulan makine donanımı elyaf boyama için kullanılan makine donanımı ile aynıdır. Farklı olan sadece elyaf, boyama kazanının iç çeperi çapında bir kafes içine kütle şeklinde sıkıştırılır, tops ise önce yumak hâline getirilir, ardından bir levha üzerine düzgün dizilmiş delikli silindirler içerisine yerleştirilir ve bu şekilde kazanın içerisine yerleştirilir. Tow ise sonsuz filament kablosudur ve elyaf boyama aparatına elyaf gibi ıslatılarak sıkıştırılır. 

Tops ve Tow Boyama İşlemi 

Elyafı tow formunda hazırlamak içinde elyaf sıkıştırma makineleri kullanılır. Filament ipliğin elyaf formunda boyanmasına tow boyama denir. Elyaf 80-90 °C sıcak su ile delikli kafeslerin içerisinde preslenir. Bu işlem boya banyosuyla karşılaştığı zaman yine elyafta olduğu gibi filamentin şişip sıkışması ve arasına boya alımını zorlaştırmasını engellemek için yapılır. Önceden ıslanmış filament ıslak olarak sıkıştırılır ve bu şekilde boya alımı daha rahat olur. Sıkıştırılmış bu elyaf kütlelerine kek denir. Bir makineye üç kek yüklenir. Keklerin her biri 500-600 kg arasında değişir. Bu makine elyaf boyama işlemi içinde kullanılır. Taranmış elyaf tops denilen gevşek bir yumak hâline getirilir. Bu işlem özel tasarlanmış, bobin makinelerine benzer bir yapıya sahip, tops sarma makinelerinde yapılır. 

Ard İşlemler 

Tow boyamadan sonra materyal elyaf boyamadan sonra olduğu gibi açılarak santrifüj makinesine sağılır. Santrifüj makinesinde yüzey suyu uzaklaştırılan materyal sıcak hava üflemeli kurutucularda kurutulur. Kurutma işleminden sonra materyal, elyafta olduğu gibi preslenerek balya formuna getirilir. Topslar ise formları bozulmadan santrifüj makinesine alınır buradan yine formları bozulmadan sonsuz bant üzerinde sıcak hava üflemeli kurutma makinelerinden geçirilir. Topslar bu makineye elle beslenir. 

Makinenin Temizliği ve Bakımı 

Bir boyahane içerisindeki boyama kazanlarının bakımı ve temizliği aynı şekilde yapılır. Elyaf boyama için kullanılan kazanların sadece aparatları değiştirilerek tops ve bobin boyama içinde kullanıldığı düşünülürse elyaf boyama kazanlarının bakımı ve temizlği tops ve tow boyama için kullanılan kazanların bakım ve temizliği ile aynıdır. Kazanlar su ya da ihtiyaca göre sodyum hidroksitle yıkanır, ayrıca günlük olarakta vana filtre ve kapak contaları kontrol edilir. 

Tops ve Tow Boyamanın Avantajları ve Dezavantajları 

Tops ve tow boyama sonucunda elyaf boyama ile aynı sonuca ulaşılır. İyi nüfuziyet ve düzgün renk verimi elde edilir. Topslar karıştırılarak çeşitli renk efektleri elde edilebilir. İplik eldesine kadar yapılan işlemlerle varsa düzgünsüzlük giderilebilir. İplik üretim maliyeti daha azdır. 

Tops ve Tow Boyamanın Kullanıldığı Yerler 

Elyaf boyamanın ihtiyaç duyulduğu durumlarda tops boyama yapılır. Melanj iplik ve halı ipliği yapımı için tercih edilir.