İpek Ağartma İşlemi

İpekli Mamulün Beyazlatılması 

İpek lifi indirgen ve yükseltgen ağartma maddeleriyle ağartılır. Serisini uzaklaştırılmış ipek lifleri iyi bir beyazlığa sahip olduğundan eğer beyaz olarak kullanılmayacaksa veya açık tonlardaki renklere boyanmayacaklarsa ağartmaya gerek yoktur. 

Yükseltgen Maddelerle İpek Ağartma 

Hidrojen Peroksit Ağartması: İpek liflerinin ağartılmasında en çok kullanılan bileşik hidrojen peroksittir. İpek lifleri bazlara karşı yünden daha dayanıklıdır. Ağartma sırasında katalitik zarar meydana gelmemesi için gerek flottede gerekse mamulde demir, bakır gibi metaller bulunmamalıdır. Bu nedenle ağartma işlemi V4A çeliğinden yapılmış korozyona dayanıklı makinelerde yapılmalıdır. Stabilizatör olarak su camı kullanıldığında flotteye alkali koymadan çalışılabileceği gibi bir miktar amonyak da ilave edilebilir. Flottenin pH değeri 9–10 olmalıdır. Flotte sıcaklığı 80-90 °C olmalıdır. Stabilizatör olarak sodyumpirofosfat kullanıldığında ise flotteye bir miktar kompleks oluşturucu ilave edilmeli ve sıcaklık 60–70 °C'yi aşmamalıdır. Hidrojen peroksit ile ağartma işlemi sıcak flottede 3–6 saat muamele edilerek yapılır. Piyasada yaygın olan çalışma şekli ise ağartmaya sıcakta (60–90 °C) başlanır ve bundan sonra ısıtılmadan 12 saat bekletilir. Bu yönteme göre çalışıldığında flottedeki hidrojen peroksit konsantrasyonu biraz düşmektedir. Hidrojen peroksit ağartması sonunda liflerde alkali artıkları kalmaması için mamulün bir ön durulamadan sonra sülfürik asit ile nötrleştirmeden ve tekrar durulamadan geçirilmesi gerekir. 

Sodyum Peroksit Ağartması-Na2O2: Sodyum peroksit suda çözülürken sodyum hidroksit oluşur, bu da flottenin pH değerinin yükselmesine sebep olur. Bunu önlemek için sodyum peroksidi sülfürik asitli suda çözmek gerekir. Ekonomik olmadığından ağartmada pek kullanılmamaktadır. 

Sodyum Perborat Ağartması-NaBO2H2O2.4H2O: Sodyum perboratın bazikliği fazladır. Bu nedenle önce sülfürik asit ile nötrleştirilir, sonra flottenin pH ayarı sodyum silikatla (aynı zamanda stabilizatör) yapılır. Ağartma işlemi 1/10, 1/30 flotte oranlarında, 5–15 g/lt sodyum perborat içeren banyolarda yapılır. 

 

İndirgen Maddelerle Ağartma 

Kükürtdioksit Ağartması-SO2: İpek, önce sabun çözeltisiyle muamele edilir. İpekli materyaller durulanmadan üzerindeki fazla su sıkılarak uzaklaştırıldıktan sonra kükürtleme odalarına alınıp asılır. Odanın alt kısmında kükürt yakılarak kükürt dioksit gazı oluşturulur. Kükürt dioksit gazı, ipekli materyalin üzerindeki suyla birleşerek sülforoz aside dönüşür ve böylece ağartma etkisi sağlanmış olur. Ağartma işlemine genellikle akşamüstü başlanır ve bir gece devam edilir. Eğer iyi bir beyazlık sağlanmazsa ağartma işlemi aynen tekrarlanır. Ağartma sonrası iyi bir yıkama yapılmalıdır. Aksi takdirde lif zamanla sararır. Bu nedenle kükürtleme odasından alınan mamul sıcak suyla bir kaç kere durulanır. Sonra 40–50 °C'deki sabunlu banyoda 30 dakika muamele edilir ve tekrar durulanır. Sabunlu yıkama banyosuna istenirse çivit veya optik beyazlatıcı ilave edilerek beyazlık derecesi daha da artırılabilir. 

Sodyum Ditiyonit Ağartması-Na2S2O4: İpek mamul 5–10 g/lt stabilize hidrosülfit içeren flotteyle 60–70 °C'de birkaç saat muamele edilir. İstenirse ağartmaya sıcak flotteyle başlanıp ısıtma kesilerek mamul bir gece flottede bırakılır, sonra durulama yapılır. Hidrosülfit ile elde edilen beyazlık derecesi iyi değildir. İyi bir beyazlık elde edilmek istendiğinde ipekli mamullere önce yükseltgen bir ağartma yapılır, hemen sonrasında hidrosülfit ağartmasından geçirilerek kombine edilir.