 |
| Çift kişilik yatak. |
Yatak (bed) kelimesi sözlükte; uyuma, dinlenme vb. amaçlarla üzerine veya içine yatılan eşya, döşek olarak tanımlanır. Yatak terimi Türkçe’de, mobilya ve döşeği de kapsamakla birlikte, genellikle yatağın mobilya kısmına karyola, döşek kısmına ise yatak denmesi daha yaygındır. Bu noktada yatağı oluşturan en önemli bileşen döşek diye de adlandırılan yataktır. Yatak, üzerine uzanan insanın kişisel konfor ihtiyaçlarına uymalı, kişinin vücut şekline ve uyku alışkanlıklarına uygun olmalı, postür (duruş) problemlerini önlemeli ve gece boyunca dinlenme ve relaksasyon sağlamalı, gün boyunca iyi yaşam hissi oluşmasına yardımcı olmalıdır. Ayrıca, kaliteli bir yatak uyku kalitesini doğrudan etkileyerek, genel sağlık üzerinde olumlu etkiler yaratabilir.
Yatak üretim aşamaları, kullanılan iç malzemelere göre değişiklik göstermektedir. Günümüzde yatak üretim sektöründe en çok üretilen yatak tipleri olan yaylı yataklar, lateks yataklar, viskoelastik yataklar, su yatakları ve havalı yataklar bulunmaktadır. Bu yatak türlerinin her biri, farklı ihtiyaçlara ve kullanıcı tercihlerine göre özel olarak tasarlanmış ve geliştirilmiştir.
Yatak Çeşitleri Nelerdir
Yaylı Yataklar
Yaylı yataklarda iç yapının ana elemanı yaylardır. Farklı kalınlıkta, sertlikte ve yapılarda yaylar kullanılarak yataklara çeşitli özellikler katılabilmektedir. Helezon yay, yatak sektörünün önemli bir bileşenidir. Üretiminin ilk aşamasında yaylık çelik telin aldığı helezon şeklinden dolayı adı helezon yay olarak kalmıştır. Helezon yay, yatak, kanepe, koltuk ve benzeri kullanıldığı tüm ürünlere nefes aldırıp, güç vermekte ve ortopediklik sağlamaktadır. Bu yaylar, vücuda daha homojen bir destek sunarak, uyku sırasında vücut ağırlığının doğru şekilde dağılmasına yardımcı olur.
Yatak üretimi için aynı anda hareket eden bonel yay sistemi veya ayrı ayrı paketlenmiş torba yay sistemi kullanılabilmektedir. Torba yay sisteminde, yaylar otomatik olarak tela kumaşı ile torbalanarak birbirinden bağımsız hareket edebilmektedir. Bu sistem, bonel yay sistemine göre daha sağlıklı ve hijyenik bir ürün sunmaktadır. Torba yayların sıklığı ve küçük çaplarda olması nedeniyle metrekareye düşen yay sayısının fazlalaşması sonucu ortopedik özelliği de artmaktadır. Bonel yay kullanılıyorsa, yayların arasına destek amaçlı sünger yerleştirilebilir. Yatak alt ve üst yüzeyleri önce keçe ile kaplanarak, dayanıklılık sağlanır ve ardından sünger ile kaplanır. Yataklar, genelde dokuma kumaşlarla kaplanarak kullanıma hazır hale getirilir.
Bir diğer avantajı ise yaylı yatakların uzun ömürlü olmasıdır. Ancak, yatak tipine göre belirli bir süre sonra yayların zayıflaması veya yastık kısmının deformasyona uğraması yaşanabilir, bu nedenle belirli aralıklarla yatakların bakımı ve kullanımı önemlidir.
Lateks Yataklar
Lateks, Asclepiadaceae familyasına ait bitkilerde bulunan, süt kıvamında bir sıvıdır. Lateks, karmaşık bir sıvı bileşimi olup protein, nişasta, alkaloit, şeker, yağ, sakız, tanin, reçine gibi birçok madde içerir. Birçok bitkide lateks beyaz renkteyken, bazı bitkilerde sarı, turuncu veya kırmızı da olabilir. Yüksek teknoloji ile işlenen bu madde, içerisindeki hava kanalları sayesinde vücudun terleme dengesini düzenlerken mikrop ve bakteri üremesini engeller. Lateks yataklar, yüksek anatomik ve ortopedik özellikleri ile vücuda tam destek sağlar ve kişinin uyku pozisyonuna göre bel kemiğinin doğru hizalanmasını sağlayarak kasların sıkışmasını engeller. Ayrıca, lateks yataklar genellikle hipoalerjenik özelliklere sahiptir, bu da onları alerjiye yatkın bireyler için ideal hale getirir.
Lateks yataklar, doğal ve sentetik olmak üzere iki ana türde üretilmektedir. Doğal lateks, çevre dostu olması ve sürdürülebilir kaynaklardan elde edilmesi nedeniyle son yıllarda daha fazla tercih edilmektedir.
Viskoelastik Yataklar
Viskoelastik yataklar, basıncın tek bir noktada toplanmak yerine daha geniş bir yüzeye yayılabilmesi için geliştirilmiştir. Viskoelastik malzemeden üretilen yataklarda, kişinin elini yatağa koyup çektiğinde birkaç saniye boyunca iz kalır. Bu malzeme, aslında 1960’lı yıllarda NASA tarafından astronotların omurgalarına binen yükü azaltmak amacıyla geliştirilmiştir. Vücuda her noktadan destek sağlayarak, boşlukları doldurur ve kesintisiz uyku için en ideal ortamı sunar. Vücut sıcaklığına, basınca ve ortam sıcaklığına duyarlıdır, böylece omurganın doğru ve sağlıklı çizgide kalmasını sağlar ve uyku sırasında kas hareketlerini azaltarak kan dolaşımını düzenler. Viskoelastik yataklar, vücuda gösterdiği mükemmel uyum nedeniyle sırt ağrıları gibi ortopedik sorunları olan kişiler için de önerilen bir seçenektir.
Bu yataklar, genellikle sıcaklık kontrolü sağlayan özelliklere sahip ekstra katmanlarla desteklenebilir, böylece daha rahat bir uyku ortamı oluşturulabilir. Viskoelastik materyalin kullanılan yoğunluğu ve kalitesi de uyku konforunu doğrudan etkileyebilir.
Su Yatakları
İçi su ile dolu yataklar, ilk olarak 19. yüzyılın başlarında üretilmiştir. 1960-1970'li yılların karşıt kültürleriyle ilişkilendirilen en eski formlarından dolayı, su yatakları uzun yıllar boyunca iyi bir izlenim bırakmamıştır. Ancak su yataklarının form ve yapısına ilişkin birçok araştırma yapılmış ve ciddi ürün gelişimine varılmıştır. Eskiden, sert yaylı yatakların bel ve omurga sağlığı için daha faydalı olduğu gözlenmiş olsa da bu sertliğin gereksiz basınç noktalarına neden olarak kişi ile yatak arasındaki temas noktalarındaki basıncı önemli ölçüde artırdığı görülmüştür. Bu durum hem sırt ve vücudun geri kalan kısmındaki kaslar ve kemikler için olumsuzdur, hem de başka hastalık ve rahatsızlıklara yol açabilecek olan tedirgin ve kesintili bir uykuya neden olmaktadır. Su yatağının doğal yüzme prensibi, kişiye ağırlıksızlık efekti sağlamaktadır. Vücudu basınç noktalarından kurtarıp, mümkün olan en iyi desteği sağlayarak kişiyi rahatlatmaktadır. Yüzmenin buna benzer ilkelerinin birçok durumun tedavisinde iyileştirici olduğu kanıtlanmıştır. Örneğin: ortopedik problemler, yeni ve erken doğmuş bebeklerin gelişimi, felç, ağır yanık, travma, trafik kazası yaralanmaları, plastik ve genel cerrahi iyileşmeleri, kardiyak rehabilitasyonu ve iskelet-kas sistemi ile ilgili diğer yaygın durumlarda kullanılmaktadır.
Hava Yatakları
Bu yataklar, ayarlanabilir basınçlı, masaj etkisi yaratan şişirilebilir yataklardır. Gece gündüz durmadan her iki saatte bir hastaların döndürülmesi, bası yaralarını önlemede gelenekselleşmiş ve kanıtlanmış bir yöntemdir. Ancak, bu işlem bazı hastalar için acı verici olabilir. Değişken basınçlı hava yatakları, bu sorunu çözmek için geliştirilmiştir. Bu yataklar, şişirme mekanizması sayesinde hava ile şişirilir ve bölmelerin şişirilip indirilmesi ile masaj etkisi sağlanır. Bu sayede derideki kan dolaşımı hızlanır ve basıncın olumsuz etkileri azalır.
Sağlık sektöründe yatak yarasına karşı kullanılmak üzere, yumurta kartonu şeklinde dizayn edilmiş hava jetli yataklar üretilmektedir. Bu yataklarda, nemi azaltmak için yüzeyde çok küçük delikler (boşluklar) vardır. Bu boşluklar sayesinde kirlenen hava yenisiyle değiştirilmekte ve mikrop oluşumu azaltılmaktadır. Hastanın vücut ağırlığını dağıtarak yatak yaralarını etkili bir şekilde önleyebilen bu yataklar, uzun süre yatağa bağlı hastalar için önerilmektedir.
0 yorum:
Yorum Gönder
Merhaba, daha kaliteli bir site için yorumlarınızı bekliyoruz.