Proteaz, proteinlerin parçalanmasından sorumlu enzim grubuna denir. Proteazlar veya peptidazlar peptid bağlarının hidroliz reaksiyonu ile yıkımını katalizler. Proteaz enzimleri hayvan, bitki, bakteri, arkea ve virüslerde bulunur. Katalitik mekanizmalarına göre 6 ana sınıfa ayrılırlar; serin, treonin, sistein, aspartat, glutamik asit ve metallo proteazlar. Treonin (1995) ve glutamik asit (2004) proteazlar nispeten daha sonra karakteriz edilmiştir. Peptid bağının yıkımı, proteazın katalitik sistein veya treonin amino asidinin veya bir su molekülünün peptidteki karboksil (C=O) grubuyla nükleofil yer değiştirme tepkimesi sonucu olur. Nükleofil oluşumunu katalitik üçlüde yer alan histidinin sağlar. Proteazlar ayrıca en aktif oldukları pH derecelerine göre de sınıflandırılırlar: asidik, nötr ve bazik (alkali) proteazlar. Proteolitik reaksiyonlar basit veya karmaşık biyolojik proseslerdir ve iyi şekilde düzenlenmeleri gerekir. Doğada bunu sağlayan proteaz regülasyon mekanizmaları görülmektedir, örneğin; yüksek substrat özgüllüğü. Bazı proteazlar yüksek substrat özgüllüğü göstermez ve neredeyse bütün proteinleri parçalayabilir. Örneğin sindirimde rol alan tripsin. Hücrede protein sentezi ve yıkımı hücresel bileşenlerin ihtiyaç duyduğu homeostasisi sağlar. Yapısında selüloz bulunur.
Yaşam döngüsündeki önemli düzenleyici rolleri nedeniyle, proteazlar tıbbi araştırma ve yeni ilaç dizaynları için önemli enzimler haline gelmiştir. Bunun dışında özellikle mikrobiyolojik orijinli enzimler gıda, yem, tekstil ve deri endüstrisinde geniş çapta kullanılmaktadırlar.
0 yorum:
Yorum Gönder