Gılamık Dokuma Nedir, Gılamık Kumaş Özellikleri

Antalya gılamık dokuma kumaş. 

Gılamık dokumacılığı; gılamık dokuma Ormana'da halen yaşatılan ipekli bir dokuma çeşididir. Gılamık dokuma esasında bir tür ipekli dokuma olmakla birlikte, ipek üretiminin azalması ve pazarlamadaki sıkıntılardan dolayı ipeğin yanı sıra pamuk ve keten de kullanılabilmektedir. Dokuma işlemi düzen ya da dezgah adı verilen ayaklı (ya da pedallı olarak) ahşap tezgâhlarda gerçekleştirilir. Bu tezgâhlarda yaklaşık 90 cm. eninde dokumalar üretilebilmektedir. Gülevcen, çark, pervane ve mekik adı verilen araçlar, iplik elde etmek ve çözgüyü oluşturmak amacıyla kullanılan araç ve gereçlerdir. Gılamık dokumanın başörtüsü ya da çarşaf olarak kullanılmasının yanı sıra mobilya üzerinde örtü takımı (masa takımı, sehpa takımı) olarak kullanımı da mevcuttur. 

Gılamık dokumanın adı; Antalya’nın Ormana yöresinde koza ipeği anlamındaki gılamık kelimesinden gelmektedir. Ayrıca “kılamuk”, “gılamık”, “gılamuk”, “gılamıklı”, “kılamuklu” isimleriyle de bilinmektedir. Gılamık dokumaları, Muğla-Fethiye-Üzümlü dokumaları ile İzmir-Ödemiş-Bürnük dokumalarına benzemektedir. Günümüzde daha çok ev tekstili olarak kullanılan Gılamık Dokuması’nın geçmişte başörtüsü olarak kullanıldığı bilinmektedir. Tarihi kaynaklarda net bir bilgi bulunmamasına rağmen, bu dokumanın yöredeki geçmişinin uzun yıllar öncesine dayandığını göstermektedir. Bir süre yörede dokunmadığı tespit edilen Gılamık Dokuması, İbradı Belediyesi ve İbradı Ormana Köyü Özgüven Vakfı’nın çabaları ile günümüzde yeniden yaşatılmaya çalışılmaktadır. 

Gılamık dokuma; pamuk çözgü ve ipek atkı iplikleri ile bezayağı dokuma örgüsünde yaklaşık olarak 40-45 cm eninde dokunmaktadır. Dokuma üç parça halinde dokunduktan sonra dikilerek bir araya getirilerek kullanılmaktadır. İpliklerin inceliği ve bükümüne göre, ince ve kalın kumaşlar dokunmaktadır. Gılamık Dokuması eskiden ipek ve pamuk malzeme ile dokunurken günümüzde genellikle suni ipek, keten ve pamuktan dokunmaktadır. Dokumada doğal beyaz renkte ipek ve pamuk iplikler kullanılmaktadır. Gılamık Dokuması’nın Karadağ, Çatal Oluk, Yeni Çatal Oluk, Sınat, Eski Model, Eynif Model, Kızılağaç, Söğüt adı verilen desenleri vardır. Gılamık Dokuması, başörtüsü, entari (dış giyim), çarşaf, örtü olarak kullanılmıştır.