 |
| Arakiye başlık. |
Arakiye ya da arakıyye, yün veya tiftikten dövülerek yapılmış bir tür kumaştır. İnce hafif bir külah çeşidi de aynı isimle anılır. Arapça'da ter manasına gelen arak'dan gelmiştir. Ter emici anlamındadır. Arakiye kumaşlardan; cübbe, potur, yelek, külah, takke ve seccâde gibi eşyalarda yapılırdı. Genellikle beyaz, gri ve krem renkli olurdu. Eskiden dervişler arakiyeden yapılmış başlık üzerine sarık sarar, cübbe ve hayderi denilen kolsuz ceketler giyerlerdi. Mevlevilerin uzun külahları da arakiyeden yapılırdı. Arakiyeden mamul seccâdeler genellikle sırma ve ipek işlemeli olurdu. Ahilik geleneğine bağlı meslek grupları içerisinde arakiyecilik ayrı bir koldur.
Köken ve Anlam
Arakiye (arakıyye), yün veya tiftik (mohair) liflerinin dövülerek keçeleştirilmesiyle üretilen ince bir kumaş türüdür. Aynı isim, bu kumaştan yapılan hafif ve zarif bir külah çeşidi için de kullanılmaktadır. Kelimenin kökeni, Arapça’da “ter” anlamına gelen arak kelimesine dayanır. Arakiyenin teri emme özelliği, bu ismi almasında etkili olmuştur.
Kullanım Alanları
Arakiye kumaşının geleneksel ürünlerdeki yeri oldukça geniştir:
- Giyim: Cübbe, potur (şalvar), yelek, külah ve takke gibi kıyafetler.
- Dini ve Kültürel Eşyalar: İşlemeli seccadeler, Mevlevi dervişlerinin uzun sikke külahları.
- Tasavvufi Kıyafetler: Dervişler, arakiyeden yapılmış başlıklar üzerine sarık sarar; haydari adı verilen kolsuz ceketlerle birlikte kullanırdı.
Arakiye Özellikleri
- Renkler: Doğal liflerin rengini koruyan beyaz, gri ve krem tonları yaygındı.
- Süsleme: Seccadeler genellikle sırma (altın iplik) ve ipek işlemelerle bezeliydi.
- Dayanıklılık: Dövülerek sıkıştırılan yapısı, kumaşa hem hafiflik hem de uzun ömür sağlardı.
Tarih ve Kültürdeki Yeri
- Mevleviler: Sembolik uzun mevlevi külahlarını arakiyeden üretirdi.
- Ahilik: Esnaf teşkilatı içinde arakiyecilik, başlık ve kumaş üretimine özgü bir zanaat kolu olarak kabul edilirdi.
- Tasavvuf: Özellikle dervişler arasında hem pratik (ter emici) hem de sembolik (tevazuyu temsil) değer taşırdı.
0 yorum:
Yorum Gönder
Merhaba, daha kaliteli bir site için yorumlarınızı bekliyoruz.