 |
| Kumaşın bağlanma şekli, batik boyamada deseni ortaya çıkarır. |
Batik boyama (Alm. Abbindeverfahren, Fr. teinture au nœud, İng. tie-and-dye method), boyanacak tekstil malzemesinin boyamadan önce yer yer bağlanarak düğümlenerek boyama sırasında desenli görünümün elde edildiği bir boyama yöntemidir.
Batik boyama tekniğinde, mamulün beyaz kalması istenen kısımlarının bağlanarak boyar madde banyosuna atılması, sonrasında bağlanan yerlerin açılarak değişik efektli desen elde edilmesi şeklinde yapılan özel boyama yöntemine batik boyama denir. Batik boyama çeşitleri 3 tanedir, batik boyama aşağıdaki değişik yöntemlerle yapılır:
- Bağlama batik,
- Tuzlu batik,
- Mumlu batik.
Batik Boyamanın Yapılışı
Bağlama batik yapılacak mamul, boyanmadan beyaz kalması istenen yerlerinden çeşitli maddelerle (mandal, madeni para, bilye vs.) sıkıca bağlanır. Bağlamak için kullanılacak ipliği seçerken mamul ile aynı cins elyaftan olmamasına dikkat edilmelidir.
Örnek batik boyama uygulaması yapılması:
Kumaş cinsi: % 100 pamuklu kumaş,
Bağlama: Sentetik iplikler,
Uygulama reçetesi:
Flotte oranı: 1/30,
% 1- 5 direkt boyar madde,
20 g/lt sodyum sülfat,
2- 5 g/lt soda.
Bağlanmış mamul, boyama flottesine atılarak gerekli ısı ve sürede boyanır. Yardımcı kimyasallar ve boyar madde ilave edilen banyoda 40 °C'de 15 dakika çalışır, 20 dakikada 90 °C'ye çıkılır. 90 °C'de rengin koyuluğuna göre 60 - 120 dakika çalışılır, banyo soğutularak işlem bitirilir. Kumaş, daha sonra 60 °C'lik suyla durulanır. Soğuk durulama yapılır, 0,5 g/lt sabunla 20 dakika 60 °C'de yıkama yapılır. Yıkamadan sonra tekrar ılık ve soğuk durulama yapılır. Kurutulur ve ütülenir. Kumaş, kullanıma hazır hâle gelmiş olur. Boyama işlemi tamamlanan mamul farklı renklerle de boyanacaksa değişik yerlerinden tekrar bağlanır ve diğer renk için hazırlanmış boyama flottesine atılır. Tek renkte batik yapılacaksa boyama işlemi biten mamulün bağlı yerleri açılır. Kumaşın bağlı ve sıkışık kalan yerleri boyama çözeltisini çekmediğinden veya az çektiğinden kumaş açıldığında bazı yerler açık renkte ve beyaz görünür. Kumaşın bağlanmamış kısımlarıysa çözeltinin tam rengini almış olur. Batik baskıda amaç, bu boyama farklılıklarını deseni oluşturacak şekilde meydana getirebilmektir.
Evde Batik Boyama Nasıl Yapılır
Yukarıda büyük boyutlu endüstriyel batik boyama tekniğine ilişkin uygulamalar açıklanmıştır. Peki evde nasıl bu tekniği uygularız. Artık kullanmadığınız kıyafetleri batik tekniğiyle yeniden değerlendirebilmek mümkün.
İhtiyacınız olanlar ip veya lastik, kumaş boyası, tişört ve deterjan. Püf noktası düz renk ve pamuklu kumaştan parçaları tercih etmek. Batik boyama tekniği için en uygun kumaşlar desensiz kumaşlardır. Masanın üstüne seçtiğiniz tişörtü serin ve dürüm sarar gibi sarın. Oluşturmak istediğiniz çizgi sayısına göre, tişörtünüzü aralıklı olarak lastikle veya iple bağlayın. Kumaş boyalarının ambalajındaki boya ve su oranını ayarlayın. Canlı ve parlak renkler elde etmek isterseniz suyu az tutup paketteki boyanın büyük kısmını kullanın. Batırarak boyamak için, kumaşın farklı yerlerini boya dolu kaplara batırın. Daha sonra kurutma işlemine geçin. Kumaşı naylon bir torbaya koyun ya da streç filmle sarın. 6-8 saat arası bekletin. Boyanın fazlasını akıtmak için kumaşı musluğun altında soğuk suyla yıka. Daha sonra kumaşı çamaşır makinesinde tek başına soğuk suyla yıkayın.
Farklı Desenlerle Batik Boyama Nasıl Yapılır
Batik tişört ve kıyafetleri farklı desenlerle renklendirebilirsiniz. Tie dye olarak anılan batik boyada desen yapmak için biraz lastik ve düz tişörte ihtiyacınız var. Tişörtleri belli şekilde katladıktan, büzerek şekillendirdikten sonra renklendirme yöntemi standarttır. Renklendirme aşamasına gelmeden önce çizgiden dairelere kadar farklı desenleri yapmanın yolları için aşağıdaki adımları takip edebilirsiniz.
Çizgili Desenler
Batik tişörtte çizgi deseni yapmak için öncelikle desensiz, düz bir tişörtü zemine serin. Ardından tişörtü eteğinden yakasına doğru dürüm gibi sarın. Uzun rulo olan tişörtü birer karış aralıklarla bağlayın. Bu aşamada lastik bant veya ip de kullanabilirsiniz. Kaç çizgi oluşturmak istiyorsanız o kadar lastik kullanabilir, daha sık da bağlayabilirsiniz. Tişörtü yana doğru katlayıp rulo yaparsanız yatay çizgiler de oluşturabilirsiniz.
Sarmal Çember Desenler
En popüler desenlerden biri olan sarmal desenler ile batik tişört oluşturabilirsiniz. Tişörtü düz bir zemine serdikten sonra, tam ortasına bir parmağınızı koyarak, parmağınızı dairesel olarak hareket ettirin. Tişört parmak hareketinizle sarmal hale gelmeye başlar. Geniş bir lastik ile tişörtü bağlamaya başlayın. İstediğiniz deseni oluşturabilmek için en az 3 lastik ile bağlamalısınız. Lastiklerin kesişim noktası tişörtün sarmalının ortasında olmalı. Her bant, sarmal bir pastanın dilimleri gibi görülür. Elinizde yuvarlak şeklinde büzüşmüş bir tişört ve tam ortasında kesişen lastikler kalmalı.
Puantiye Desenleri
Tişörtü düz bir zemine serin. Ardından baş ve işaret parmaklarınızla tişört üstünde rastgele noktaları hafifçe çekin ve lastikle bağlayın. Çektiğiniz parça ne kadar büyük olursa o kadar büyük puanlar elde edebilirsiniz. Tişört üstünde dilediğiniz kadar nokta oluşturabilirsiniz.
Rastgele Desenler
Rastgele batik desenler ilginizi çekiyorsa işiniz çok daha kolaydır .Tişörtü düz bir zemine serdikten sonra istediğiniz gibi kırıştırın. Ardından dilediğiniz sayıda lastiği buruşturduğunuz tişörte rastgele bağlayın. Kırışık görünüm için farklı yönlerde katlama ve bağlama yapmalısınız.
Batik Boyama Öncesi Hazırlık
Desen kazandıracağınız kumaşları hazırladıysanız ortamı boyamaya uygun hale getirerek işleme geçebilirsiniz. Batik boyama esnasında etrafa sıçrayan boyalar kirlilik oluşturabilir; bu nedenle geniş bir naylon üzerinde çalışmalısınız. Kullanacağınız zemin sert ve düz olmalıdır. Boyama işlemini mümkünse bahçe ve balkon gibi eşyaların daha az olduğu alanlarda yapmayı tercih edebilirsiniz.
Evde yapacaksanız yere ve masa üstüne naylon sermeyi ihmal etmemelisiniz. Tüm malzemeleri dizerek hızlı çalışma sağlayabilirsiniz. Ellerinizi korumak için eldiven bulundurmalısınız. Hamur işlerini soğutmak için kullanılan ayaklı tellerden kullanabilir bu sayede tişörtü hem yüksekte tutabilir hem de daha kolay erişebilirsiniz. Çevrenizde peçete, kağıt havlu ve kuru bir temizlik bezi bulundurmayı unutmamalısınız. Bir kova suyunuz, boyanız ve çamaşır sodanız hazırsa başlayabilirsiniz.
Elde Kumaş Boyama Nasıl Yapılır
- Öncelikle kumaşınızı tamamen kaplayacak kadar suyu bir kovaya doldurun. İçine çamaşır sodası koyarak kumaşı basın ve ıslatın. Yirmi dakika kadar beklemelisiniz. (Çamaşır sodası yoksa sadece oda sıcaklığında su kullanabilirsiniz.)
- Ellerinizde plastik eldiven olmalı ve cildiniz boyaya temas etmemelidir.
- Eğer renklerin birbirine karışmadığı bir görünüm istiyorsanız kuru boyama yapabilirsiniz. Batik teknikte renk geçişkenliği istendiği için ıslak uygulama daha çok tercih edilir.
- Boyaların kutularında ne kadar su ile karıştırılması gerektiği yazar. İdeal ölçüde karışım hazırlamak için kullanacağınız kadar boyayı plastik bardaklar içine alabilir ve su ekleyebilirsiniz. Su oda sıcaklığında olmalıdır.
- Soluk renkler için daha bol su, daha canlı renkler içinse az su kullanarak boyayı seyreltebilirsiniz.
- Seyreltilen boyaları kolay dökülecek şişelere koyabilirsiniz. Hazırladığınız buruşturulmuş, bağlanmış kumaşları hamur işi için kullanılan telin üstüne alın. Su ve boya damlamaması için telin altına tepsi veya geniş bir kase koyabilirsiniz.
- Kumaşın üstüne dilediğiniz renkleri dökmeye başlayın. Yaratıcılığınıza göre farklı renkleri bir arada kullanabilirsiniz. Kat kat veya yan yana uygulamanız da mümkün. Dilerseniz tek renk de yapabilirsiniz.
- Katmanlı boyama yapacaksanız önce açık rengi, sonra koyu olanı püskürtmeyi deneyin. Kontrast renklerle zıtlığın uyumunu yakalayabilirsiniz.
Batik Boyama İşlemi Ardından Boyanın Kuruması
- Kumaşın boyama işlemi bittikten sonra nemli kalması gerekir. Bunun için kumaşı, temiz, boş bir naylon torbaya koyabilir veya streç filme sarabilirsiniz.
- 4 ila 6 saat arası bekletmelisiniz. Böylece boya kumaşa iyice işler. Boya sabitlendikten sonra kumaşı poşetten çıkartabilirsiniz.
- Lastikleri veya ipleri açın. Boyanın fazlasını akıtmak amacıyla soğuk su ile nazikçe durulayın. Bu esnada çevreye boya ve su sıçramaması için düşük tazyikli suda, ağır hareketlerle durulamayı gerçekleştirin.
- İyice duruladıktan sonra, kumaşı, tişörtü, çamaşır makinesine tek başına atın. Soğuk suyla yıkama ayarında durulayın. Tişörtü asarak kuruttuktan sonra giyebilirsiniz.
Batik ile Neler Yapılabilir
Batik boyamayı nevresimlerinizde ve giyim ürünlerinde kullanabilirsiniz. Batik ile boyanan kumaşı şal haline getirmeniz veya çanta yapmanız mümkündür. Batik desenli elbiseler, aksesuarlar, koltuk ve yatak örtüleri, duvar ve masa örtüleri görebilirsiniz. Batik deseni hem giyiminizde hem de yaşam alanlarınızda dilediğiniz gibi kullanmanız mümkün.
Yapımı oldukça kolay olan batik boyama ile eski eşyalarınıza yeniden hayat vermeniz, farklı tasarımlarla solmuş renkleri canlandırmanız oldukça keyifli olacaktır. Seçtiğiniz kumaşın, boya rengini kapatmayacak açık tonlarda olmasını tercih edebilirsiniz. Boyama yapılacak kumaşın desensiz olması oldukça önemlidir.
Batik tişört ve kıyafetleri farklı desenlerle renklendirebilirsiniz. Tie dye olarak anılan batik boyada desen yapmak için biraz lastik ve düz tişörte ihtiyacınız var. Tişörtleri belli şekilde katladıktan, büzerek şekillendirdikten sonra renklendirme yöntemi standarttır. Renklendirme aşamasına gelmeden önce çizgiden dairelere kadar farklı desenleri yapmanın yolları için aşağıdaki adımları takip edebilirsiniz.
Çizgili Desenler
Batik tişörtte çizgi deseni yapmak için öncelikle desensiz, düz bir tişörtü zemine serin. Ardından tişörtü eteğinden yakasına doğru dürüm gibi sarın. Uzun rulo olan tişörtü birer karış aralıklarla bağlayın. Bu aşamada lastik bant veya ip de kullanabilirsiniz. Kaç çizgi oluşturmak istiyorsanız o kadar lastik kullanabilir, daha sık da bağlayabilirsiniz. Tişörtü yana doğru katlayıp rulo yaparsanız yatay çizgiler de oluşturabilirsiniz.
Sarmal Çember Desenler
En popüler desenlerden biri olan sarmal desenler ile batik tişört oluşturabilirsiniz. Tişörtü düz bir zemine serdikten sonra, tam ortasına bir parmağınızı koyarak, parmağınızı dairesel olarak hareket ettirin. Tişört parmak hareketinizle sarmal hale gelmeye başlar. Geniş bir lastik ile tişörtü bağlamaya başlayın. İstediğiniz deseni oluşturabilmek için en az 3 lastik ile bağlamalısınız. Lastiklerin kesişim noktası tişörtün sarmalının ortasında olmalı. Her bant, sarmal bir pastanın dilimleri gibi görülür. Elinizde yuvarlak şeklinde büzüşmüş bir tişört ve tam ortasında kesişen lastikler kalmalı.
Puantiye Desenleri
Tişörtü düz bir zemine serin. Ardından baş ve işaret parmaklarınızla tişört üstünde rastgele noktaları hafifçe çekin ve lastikle bağlayın. Çektiğiniz parça ne kadar büyük olursa o kadar büyük puanlar elde edebilirsiniz. Tişört üstünde dilediğiniz kadar nokta oluşturabilirsiniz.
Rastgele Desenler
Rastgele batik desenler ilginizi çekiyorsa işiniz çok daha kolaydır .Tişörtü düz bir zemine serdikten sonra istediğiniz gibi kırıştırın. Ardından dilediğiniz sayıda lastiği buruşturduğunuz tişörte rastgele bağlayın. Kırışık görünüm için farklı yönlerde katlama ve bağlama yapmalısınız.
Batik Boyama Öncesi Hazırlık
Desen kazandıracağınız kumaşları hazırladıysanız ortamı boyamaya uygun hale getirerek işleme geçebilirsiniz. Batik boyama esnasında etrafa sıçrayan boyalar kirlilik oluşturabilir; bu nedenle geniş bir naylon üzerinde çalışmalısınız. Kullanacağınız zemin sert ve düz olmalıdır. Boyama işlemini mümkünse bahçe ve balkon gibi eşyaların daha az olduğu alanlarda yapmayı tercih edebilirsiniz.
Evde yapacaksanız yere ve masa üstüne naylon sermeyi ihmal etmemelisiniz. Tüm malzemeleri dizerek hızlı çalışma sağlayabilirsiniz. Ellerinizi korumak için eldiven bulundurmalısınız. Hamur işlerini soğutmak için kullanılan ayaklı tellerden kullanabilir bu sayede tişörtü hem yüksekte tutabilir hem de daha kolay erişebilirsiniz. Çevrenizde peçete, kağıt havlu ve kuru bir temizlik bezi bulundurmayı unutmamalısınız. Bir kova suyunuz, boyanız ve çamaşır sodanız hazırsa başlayabilirsiniz.
Elde Kumaş Boyama Nasıl Yapılır
- Öncelikle kumaşınızı tamamen kaplayacak kadar suyu bir kovaya doldurun. İçine çamaşır sodası koyarak kumaşı basın ve ıslatın. Yirmi dakika kadar beklemelisiniz. (Çamaşır sodası yoksa sadece oda sıcaklığında su kullanabilirsiniz.)
- Ellerinizde plastik eldiven olmalı ve cildiniz boyaya temas etmemelidir.
- Eğer renklerin birbirine karışmadığı bir görünüm istiyorsanız kuru boyama yapabilirsiniz. Batik teknikte renk geçişkenliği istendiği için ıslak uygulama daha çok tercih edilir.
- Boyaların kutularında ne kadar su ile karıştırılması gerektiği yazar. İdeal ölçüde karışım hazırlamak için kullanacağınız kadar boyayı plastik bardaklar içine alabilir ve su ekleyebilirsiniz. Su oda sıcaklığında olmalıdır.
- Soluk renkler için daha bol su, daha canlı renkler içinse az su kullanarak boyayı seyreltebilirsiniz.
- Seyreltilen boyaları kolay dökülecek şişelere koyabilirsiniz. Hazırladığınız buruşturulmuş, bağlanmış kumaşları hamur işi için kullanılan telin üstüne alın. Su ve boya damlamaması için telin altına tepsi veya geniş bir kase koyabilirsiniz.
- Kumaşın üstüne dilediğiniz renkleri dökmeye başlayın. Yaratıcılığınıza göre farklı renkleri bir arada kullanabilirsiniz. Kat kat veya yan yana uygulamanız da mümkün. Dilerseniz tek renk de yapabilirsiniz.
- Katmanlı boyama yapacaksanız önce açık rengi, sonra koyu olanı püskürtmeyi deneyin. Kontrast renklerle zıtlığın uyumunu yakalayabilirsiniz.
Batik Boyama İşlemi Ardından Boyanın Kuruması
- Kumaşın boyama işlemi bittikten sonra nemli kalması gerekir. Bunun için kumaşı, temiz, boş bir naylon torbaya koyabilir veya streç filme sarabilirsiniz.
- 4 ila 6 saat arası bekletmelisiniz. Böylece boya kumaşa iyice işler. Boya sabitlendikten sonra kumaşı poşetten çıkartabilirsiniz.
- Lastikleri veya ipleri açın. Boyanın fazlasını akıtmak amacıyla soğuk su ile nazikçe durulayın. Bu esnada çevreye boya ve su sıçramaması için düşük tazyikli suda, ağır hareketlerle durulamayı gerçekleştirin.
- İyice duruladıktan sonra, kumaşı, tişörtü, çamaşır makinesine tek başına atın. Soğuk suyla yıkama ayarında durulayın. Tişörtü asarak kuruttuktan sonra giyebilirsiniz.
Batik ile Neler Yapılabilir
Batik boyamayı nevresimlerinizde ve giyim ürünlerinde kullanabilirsiniz. Batik ile boyanan kumaşı şal haline getirmeniz veya çanta yapmanız mümkündür. Batik desenli elbiseler, aksesuarlar, koltuk ve yatak örtüleri, duvar ve masa örtüleri görebilirsiniz. Batik deseni hem giyiminizde hem de yaşam alanlarınızda dilediğiniz gibi kullanmanız mümkün.
Yapımı oldukça kolay olan batik boyama ile eski eşyalarınıza yeniden hayat vermeniz, farklı tasarımlarla solmuş renkleri canlandırmanız oldukça keyifli olacaktır. Seçtiğiniz kumaşın, boya rengini kapatmayacak açık tonlarda olmasını tercih edebilirsiniz. Boyama yapılacak kumaşın desensiz olması oldukça önemlidir.
3 yorum:
evde batik boyama yapmanın çok bir mantığı yok sanatsal beklentileriniz yoksa çünkü elbiseler zaten ucuz gidin yenisini alın evde sağı solu boyamaktan iyidir.
Tişörtlerde, sweatshirtlerde, etek ve elbiselerde bolca karşınıza çıkan batik desenleri evde kendiniz de yapabilirsiniz ve bu kumaş boyama teknikleri için zor ve profesyonel bir çalışma gerekmez. Batik boyama hakkında bilmek istediğiniz her şeyi burada buldum teşekkürler yazı için.
Etnik giyimin vazgeçilmezlerinden olan batik, günümüzde modern tasarımların da detayı olarak karşımıza çıkıyor. Batik boyama nasıl yapılır bunun batik yapılışı nasıl olur detaylı bilgiler var.
Yorum Gönder