Yünlüler Neden Sıcak Tutar

% 100 yünlü kumaşlar özel yapısıyla ıslakken bile üşütmeyen yapıya sahiptir. 

Yün binlerce yıl boyunca, kalite açısından diğer tekstil ham maddeleri arasında önemli bir yer tutmaktadır. İnsanlar, 10000 yıldan fazla bir süredir koyun, keçi gibi hayvanların yünlerinin yalıtım yeteneklerini kabul ediyor ve elbise, yorgan, minder, halı ve kilim gibi bir çok üründe yün liflerini kullanıyorlar. Yünlü elbise giyen herkes; soğuk havalarda sıcak, sıcak havalarda serin tuttuğunu kendi deneyimleyebilir. 

Yün elbiseler, ipliğinin dalgalı ve kıvırcıklı yapısı nedeniyle deriyle giyecek arasında özel bir yalıtkan bariyer oluşturarak; vücut ısısının dışarı kaçmasına ve dışarıdaki soğuğun içeri girmesine engel olur. Yani yünlü giysi aslında ısıtmaz iyi bir yalıtkan görevi yaparak sıcak tutar. 

Yünü Bu Kadar Mucizevi Bir Malzeme Yapan Nedir 

Muhtemelen yün giysilerin nemi nasıl emdiğini ve kokusuz kaldığını da fark etmişsinizdir. Ama bu inanılmaz kumaşın arkasındaki gücün neden kaynaklandığını bilen kaç yün sever var? 

Yünün kışlık elbiselerin vazgeçilmez kumaşı olmasının bir nedeni, ısı tutma gibi birkaç olağanüstü özelliği sahip olmasıdır. Bunun nedeni yün, tüm hayvan kıllarının içerdiği ve vücut ısısının korunmasına yardımcı olan bir protein olan doğal bir keratin tabakasına sahiptir. Sadece koyun değil keçi, deve, lama, alpaka, kaşmir gibi tüm hayvansal kaynaklı yünler, esas olarak keratin adlı özel bir proteinden meydana geliyor. Çok dayanıklı ve güçlü bir yapısı olan keratin, dış dünyanın sıcak, soğuk, yağışlı tüm hava koşullarına karşı bir bariyer görevi görüyor. 

Yünlü Elbiseler Neden Üşütmez 

Yünlü elbiselerin sıcak tutmasının ana nedenlerinden biri, ısıyı vücudunuzdan çekmemesidir. Başka bir deyişle, yün zayıf bir ısı iletkenidir. Bu kulağa tuhaf gelebilir ama aslında bazı durumlarda iyi bir şeydir. İletim, bir malzemeden diğerine ısı transferinin birincil yoludur ve her gün tanık olduğunuz bir şeydir: ocaktan ısı ileten bir tava gibi. Yünün fiziksel özellikleri nedeniyle, dışarısı soğuk olduğunda vücudunuzun üretmek için çok çalıştığı ısıyı emmez. Böylece kıyafetleriniz üzerinizde iken sıcak kalırsınız. Tek tek yün liflerinin hücresel ve kimyasal yapısı bu olağanüstü durumun gerçekleşmesini sağlar. 

Yün liflerinin doğal pulcukları ve kıvrımları olduğundan, vücudunuzu sıcak tutmak için havayı lifleri içinde hapsederler. Yün lifleri, kumaşın içindeki havayı hapsedip mükemmel bir yalıtkan görevi görür ve bu da vücut sıcaklığınızı dengelemeye yardımcı olur. Hava ısıyı ilettiğinden, egzersiz veya genel hareket yoluyla üretebileceğiniz sıcaklığın da yün tarafından hapsedilmesi anlamına gelir ve bu da sizi daha da sıcak tutar. Yün, ısıyı hapsetme gücüyle o kadar ünlüdür ki, sürdürülebilir, geri dönüştürülebilir yalıtım malzemesi olarak evlerde ve binalarda bile kullanılmaktadır. 

Yün lifleri özel yapısı ile değerli bir lif türüdür. 

Yün Liflerinin Özellikleri 

Koyunlar kendilerini iklim şartlarına karşı korumak için bedenlerinde doğal bir katman olarak yünleri üretiyor. Böylece koyunlar bedenlerini en zorlu hava koşullarına, rüzgara, yağmura ve hatta sıcağa karşı da koruyor. Kendilerini koruyan yünleri sayesinde koyunlar sert hava şartlarında yaşayabiliyorlar. Tam da bu bahsettiğimiz özellikler sayesinde yünden üretilen elbiseler en sert hava koşullarında bile sıcacık tutuyor. 

Yünün ayrıca mükemmel bir yalıtım özelliğine sahip olduğunu söylenebilir. Yünlerde bulunan lifler; vücut ısısının dışarı çıkmasını önlerken, dışarıdaki soğuk havanında içeriye girmesini önlüyor. Vücut ısısını korumaya yardımcı oluyor. Böylece yün, ürünü giyen kişi ile çevre arasında koruyucu kalkan görevi görüyor. Yün, aynen koyunun üstünde bulunduğu zamanlarda olduğu gibi kıyafetlerde hayat bulduğunda da, giyen kişiyi soğuğa karşı koruyor. 

Merinos koyununun yününün pulcuklu yapısının mikroskop altında görünümü. 

Elyafların, üzerinden ne kadar ısıyı transfer ettiğini gösteren ısıl iletim katsayısı vardır. Isıl iletim katsayısı ne kadar düşük ise o o oranda sıcak tutar. Bu bilgiden sonra bazı elyafların ısıl iletim katsayıları; 

Yün: 0,48, 

Akrilik: 1,02, 

İpek: 1,49, 

Pamuk: 2,88, 

Yünlü Kumaşlar Isı Üretir 

Hatta ısı üretir evet. Merinos yünü, kururken ısı üretebilen ender kumaşlardan biridir. Yünlü bir giysi ıslandığında, su emilir, yani yünün gözenekli liflerinde sıkışıp kalır. Liflerin içinde sudaki hidrojen bağları parçalanır. Bu, ısı üreten kimyasal bir reaksiyona neden olur. Yapılan deneyler, bir kilogram merinos yününün sekiz saatte bir elektrikli battaniye kadar ısı üretebileceğini ortaya koymaktadır. 

Yünlü Kumaşlar Su Geçirmez 

Ayrıca yün, su geçirmezliği nedeniyle kışın sıcak tutmak için giymek için harika bir kumaştır. Pamuk gibi kumaşlar, su emmeye karşı daha hassas olduğundan sıvıları hızla emme eğilimindedir. Bu nedenle, pamuklu bir üst giyim ürünü, şiddetli yağmur altında tam anlamıyla sizi sırılsıklam eder. Buna karşılık yün, tamamen ıslanmadan önce ağırlığının yaklaşık % 20'sini suda emebilir ve ıslak hissettirmez, ayrıca elbise yüzeyindeki yün lifi üzerindeki pulcukların şişmesi sıvı geçişinin azaltır. Diğer bir yapısal özellik,  yün pullarının çok küçük olması ve birbirlerine sürtündüklerinde sıvıları dışarı itmesidir bu durum su geçirmezliğe katkı sağlar. İlginç bir şekilde, bu yapısal özellik kiri de uzak tutar, yani yün kendi kendini temizler. Bu nedenlerden dolayı, hayvandan gelen doğal lanolin yağı kırkım aşamasından sonra yıkanmadığı durumlarda doğal yünler neredeyse tamamen su geçirmez olabilir. Bu kirli yünler geleneksel olarak balıkçılar ve denizciler arasında çok popülerdirler. 

Yünlü Elbiselerin Bakımı ve Temizlenmesi 

Yünün doğal özellikleri suyu dışarıda tutmak için harika olsa da, bunu yapma kapasitesi zamanla azalır ve özenle bakılması gerekir. Yünün yalıtım özelliklerini azaltmanın birçok yolu vardır, örneğin onu yanlış bir şekilde yıkamak. Özellikle çamaşır makinenizde yün programını kullanmazsanız, elbisenizin yünlü özelliği azalır. 

Kışlık kıyafetlerde genellikle yünlü olanlardan yana seçim yaparız. Yün ısıyı çok iyi yalıttığı için beden ısısının kaybedilmemesini sağlar ve bu nedenle sıcak tutar. Ayrıca kaybettiği şekli kolayca alan yünlü giysiler, oldukça kullanışlı yapıya sahiptirler. Yumuşak yapıları keyifle kullanılmalarını sağlarken, birçok kişi için vazgeçilmez hale gelmelerine neden olur.