Bobin makinesi (Alm. Spulmaschine, Fr. bobineuse, İng. bobbin winding machine), ipliklerin bobinden bir başka bobine ya da kops formundan bobin formuna aktarılarak düzgün bir şekilde sarılması ve iplik üzerindeki hataların temizlenmesi görevlerini yerine getiren makineye denir. Bobinleme işlemi ipliğin sarılı olduğu kops veya bobinden başka bir bobine aktarılmasıdır. İplikler üretildikten sonra kopslara veya open-end eğirme sisteminde olduğu gibi bobinlere sarılırlar. Bu aşamadan sonra iplik için iki yol vardır;
- Ya son mamul olarak piyasaya sunulacak
- ya da işletme içinde bir ara ürün olarak ele alınıp uygun üretim kademelerine (dokuma, örme, hazır iplik ve diğer üretim daireleri) sevk edilecektir.
Eğer ham iplik halinde piyasaya sürülecekse, kopslarda satılamayacağı için uygun bir şekilde müşteriye sunmak amacıyla bobinleme işlemi yapılır. İplik dairesinden gelen kopslar 100–150 gr iplik içerir. Bu kopsların üzerinde: kalın ekleme yerleri, ince ve kalın yerler, koza ve kabuk parçaları gibi yabancı maddeler, uçuntular, gerilim farklılıkları gibi birtakım hatalar mevcuttur. Bütün bunlar, dokuma veya örme sırasında randımanı düşürür ve dokunan veya örülen kumaşta hatalı yüzeylere, düzgünsüzlüklere neden olur. Bu nedenle iplik makinesinden çıkan kopslar dokuma veya örme öncesinde hazırlık işlemlerinin ilk basamağı olarak bobinleme işlemine tabi tutulurlar.
Bobinlemenin amacı
Genel olarak bobin sarmanın temel amacı daha sonraki işlemler için büyük ve aynı uzunlukta iplik ihtiva eden bobinlerin hazırlanması, yabancı maddelerden, eğirme sırasında oluşan hatalardan arındırılması ve iplik çapındaki düzgünsüzlüğün giderilmesidir.
Bobinleme sırasında giderilen başlıca hatalar şunlardır:
- İplikteki ince ve kalın yerler:
İplikteki kalın kısımlar az bükülmüş bölgelerdir. Bu nedenle mukavemetleri düşük olup dokumada kopuşlara neden olurlar. Dokuma esnasında kopmazlarsa kumaşta hata oluştururlar. İplikteki ince kısımlar ise elyafın az olduğu yada bükümün fazla olduğu yerlerdir. Bunlarda kopuklara yada kumaş hatalarına neden olurlar. İplik üzerindeki düğümler değişik büyüklükte olabilir. Bu durumda çözgü ipliği lamellerden geçmez, kopar yada aşırı sürtünmeye neden olur. Örmecilikte kullanılırsa iplik kopuşlarına ve iğne kırılmasına yol açabilir.
- İplikhaneden gelen ekleme hataları:
İplikhanede eğirme sırasında bir kopuştan sonra ortaya çıkan ve ekleme hatası olarak önce çift sarılmış bir kısım, sonrada kalın bir kısım meydana gelir. Kopuş esnasında eğrilmemiş kısımdan alınan uç, iplik sevk silindirinin altına diğer uçla beraber yerleştirilip sevk edildiği için bu hata oluşur.
- İpliğe sarılmış uçuntular:
Bu hata iplikhanedeki uçuntuların ipliğe karışmasından olur.
- Bitkisel ve hayvansal atıklar (nopeler):
Bunlar balyadan ipliğe kadar ulaşabilecek kalıntılardır, dokuma hatası oluştururlar. Çözgü makinelerinde duruşların önemi büyüktür. Düz çözgüde bir kopuş aynı anda çözgüsü çekilen 500 ile 800 ipliğin de duruşunu ifade eder. Bu da çözgünün verimini büyük ölçüde düşürür. Çözgü makinesinde kopstan çalışmak düşünülemez. Çünkü kopsların sık sık tükenmesi nedeniyle kops değiştirme işlemleri çok zaman alacaktır. Aynı zamanda bu duruşlar çözgünün kalitesini de düşürecektir. Bu olumsuzluğu gidermek için ağırlığı kopslardaki iplik ağırlığından 10–20 kat daha çok olan ve çözülmesi daha kolay olan uygun biçimli bobinlere sarılır. Mekiksiz dokuma makinelerinde atkı ipliğinin uzun süre durmadan atılması ancak büyük bobin kullanılarak gerçekleştirilir. Aynı şekilde katlı bobin makinelerinde de yüksek randımanlı çalışma bobin kullanarak mümkündür. Örme iplikleri için gerekli olan parafinleme işlemi de bobinleme ile sağlanır. Bu yüzden bobinleme işleminin gerçekleştirilmesi oldukça önemlidir.
0 yorum:
Yorum Gönder
Merhaba, daha kaliteli bir site için yorumlarınızı bekliyoruz.