Aba Kumaş Nedir, Aba Kumaş Özellikleri

Aba kumaş. 

Aba, az bükümlü yün malzemeli çözgü ile az bükümlü yün ya da tiftik atkılar kullanılarak bezayağı dokuma örgüsünde dokunan kalın bir kumaştır. Aba kumaş, geniş, kaba bir serjdir. Aba, dokunulduğunda sert bir his bırakır. Dokuma bittikten sonra su ve baskı yardımıyla kumaş ezilerek keçeleştirilmektedir. Keçeye göre daha yumuşak ve dökümlü, vücuda oturduğu için hareketleri kısıtlamayan, sıcak ve rutubet geçirmediği için kışlık ve yazlık olarak kullanılır. Dokumalarda desen yoktur. Aba dokuması, doğal kahverengi yün rengi, doğal siyah yün rengi ve kırmızı renkte ipliklerle dokunmaktadır. Aba dokumasından cepken, salta, yelek, cübbe, şalvar, potur, terlik, mest ve yağmurluk yapılmaktadır. 

Aba Kumaş Tarihçesi 

Aba-i bafan, müslüman kavimlerin çoğu tarafından giyilen önü açık bir üstlük ve bu üstlüğün yapıldığı kaba yün ya da kıldan iplikle dokunan, dövülerek keçeleştirilen kaba dokumaya aba, dokuyan esnafa ise aba-i bafan denilirdi. Aba, mekikli sistemle çalışan tezgâhlarda genellikle deve yününden dokunan bol kesimli giysidir. Aba, kimi hadislerde yoksulların giydiği kaba bir elbise olarak tarif edilmektedir. Mevlânâ Celâleddîn-i Rûmî aba giyenleri çul içindeki sultanlar olarak nitelemektedir. Ahilikte de önemli bir meslek grubu olan abacılığın, İstanbul Kapalıçarşı’da ticari değeri yoğundu. 1800’lerin sonunda Zindankapısı ile Odunkapısı arasındaki bölgede abacılar yoğun olarak görülür. Bölgedeki Abacılar Caddesi de adını bu esnaftan almıştır. Aba kelimesi, abacı (hazıra konan), abalı (yoksul), abası kırk yerinden yamalı (derviş, fakir kimse) gibi bazı deyimler de kazandırmıştır. 

Osmanlı döneminde her yerde yaygın olarak aba dokumacılığının yapıldığı bilinmektedir. Aba dokuması, Balıkesir ilinin Gönen, Kepsut, Balya, İvrindi ve Dursunbey ilçeleri, Aydın, Kırklareli, Kütahya-Simav, Gaziantep, Afyonkarahisar, Amasya, Antalya, Bilecik-Bozüyük, Çorum, Erzincan, Mersin-Mut, İstanbul, Konya-Bozkır, Mardin ve Şanlıurfa'da dokunmuştur. Aba, tasavvufta dervişlerin ve yoksulluğun simgesi olmuştur. Osmanlı döneminde devşirme çocuklara kırmızı aba giydirilmiştir. Aba dokumacılığının İstanbul’da yaygın olarak dokunduğu bilinmektedir. Evliya Çelebi, 17. yüzyıl ortasında İstanbul'da 300 aba dükkânı olduğunu ve buralarda 700 usta ve çırağının çalıştığını yazmıştır. Başbakanlık Osmanlı Arşivi 1237 numaralı nüfus ve iskân defterinde Karasi livasına kayıtlı “Balıkesir Abahanesi” olduğu kaydedilmiştir. Özellikle Balıkesir Abası, Sultan II. Mahmud döneminde kurulan Osmanlı ordusu Asâkir-i Mansûri Muhammediye askerlerinin üniformalarında kullanılmak üzere sipariş üzerine dokunmuştur. Eskiden beri süregelen aba güreşi Gaziantep ve Hatay’da halen devam etmektedir. 

Günümüzde Aba dokumacılığının son temsilcileri, Balıkesir-Gönen-Kocapınar köyündeki aba dokumacılarıdır. Ancak yeterli ve uygun malzeme bulamadıkları için dokuma yapamamaktadırlar.