Madensel Lifler Nelerdir

Asbest, kanser yapıcı olduğu ortaya çıkınca, kullanım alanları kısıtlanmıştır. 

Madensel lifler (Alm. Mineralfaser, Fr. fibre minérale, İng. mineral fiber), organik olmayan maddelerden elde edilen liflerdir. Asbest gibi doğada lif halinde bulunan ya da kaya, cam, maden cevheri gibi ham maddelerden lif olarak çekilen anorganik esaslı lifler madensel lif türleridir. Mineral lifler de denilmektedir. Eğrilip iplik haline gelebilecek madensel maddelere, çeşitli kimyasal işlemler uygulanarak elde edilir. Başlıca madensel lif çeşitleri şunlardır: 

Kaya lifleri (Asbest): Asbest lifi serpentine ve hornblende kayaları arasında bazen enine ve boyuna damarlar halinde durmaktadır. Kayadan damarlar halinde bulunan lifi kayadan ayırarak ve gerekli işlemlerden geçirilerek üretilmektedir. Özel fabrikalarda işlenen bu madensel lifler; taş, toprak gibi yabancı maddelerden ayrılır. Dayanıklılığı fazla, elastikiyeti azdır. Yumuşak tutumlu, dokunulduğunda yaylıymış gibi bir his uyandırır. 1150-1500 C’de eriyebilir. Yüzeyleri pürüzsüzdür. Asbestin en önemli özelliği asitlere ve ateşe karşı dayanıklı oluşudur. Kanserojen etkisi olduğundan, cilde direkt temas eden malzemelerde artık kullanılmamaktadır. Döküm ve kimya fabrikalarında çalışan işçilerin elbiselerinin yapımında kullanılır. 

Metalik lifler: Metalik lifler, altın, gümüş, bakır, nikel ve alüminyum madenlerinden üretilen çubukları, çekerek ve minimum derecede incelterek elde edilmektedir. Yumuşatılarak ve süzgülü aparatlardan geçirilerek üretilir. Elde edilen rulo şeklindeki lif 0,2-0,8 mm civarında kesilerek metalik elyaf üretilmektedir. Özel olarak inceltilen madensel liflerin nakışta iplik olarak kullanılan türüne, sırma; ipek, pamuk veya naylon iplikler üzerine sarılan türüne, sim denir. Metalik iplikten yapılmış kumaşlar düşük sıcaklıklarda yıkanır ve ütülenir. Dekorasyonda ve fantezi giyim eşyalarının dokunmasında; ayrıca ayakkabı, aksesuar, kurdelelerde kullanılır. Bu tür iplikler genellikle kumaşın bütününde değil, bir kısmında dekoratif amaçlı kullanılır.

Cam lifleri: Cam lifleri ana maddesi yine cam olan yapay elyafın bir çeşididir. Eritilmiş camın, tekstil elyafı olarak kullanılması için gerekli esnekliğe sahip olması ve yeterli inceliğe getirilmesi gerekir. Yüksek sıcaklıkta; 1200-1400 C’de eritilen elyafı filament haline getirmek için iki yöntem bulunmaktadır. Birincisi, delikli tanklardan aşağı püskürtülmesi; diğeri ise, basınçlı su püskürtülmesi işlemi ile yapılır. Bunun devamında da sarım işlemi uygulanır. En önemli özelliği yanmamalarıdır. Dayanıklılığı ve gün ışığına karşı direncinden dolayı, perde ve döşemeliklerde; yanmazlık özelliğinden dolayı ise insanların toplu şekilde kullandıkları (gemi, tren, uçak, tiyatro, sinema gibi) perde, dekor, koltuk döşemelerinde ve masa örtülerinin yapımında kullanılır. Cam lifleri, kolay yıkanır, çekmez, leke tutmaz. Ütülemeye gerek yoktur. Güve ve bakterilerden etkilenmezler. Elektriği iletmezler.