 |
| Poliüretandan üretilen yastık. |
Poliüretan, (PU, PUR) bir diizosiyanatin, diol, diamin veya dikarboksilli asit gibi en az iki aktif hidrojen bulunduran bir bileşikle meydana getirdiği polimer maddeye denir. Poliüretan, karbamat bağlantıları ile birleştirilen organik üniteler zincirinden oluşan bir polimerdir.
Esneyen ve esnemeyen olarak iki tür poliüretan vardır. Dayanıklı elastomerler ve yüksek performanslı yapıştırıcılar, sentetik fiberler, contalar, prezervatifler, esnek ve sert köpükler, halıların alt kısmı ve sert plastik yapımında kullanılırlar. Esnek poliüretan köpükler, poliüretan süngerler olarak da bilinirler ve yataklarda, mobilyalarda konfor malzemesi olarak vazgeçilmezdirler. İlk defa sert poliüretan köpük 1947 yılında, esnek poliüretan köpükler 1954 yılında üretildi. 1960'lı yılların başında ise otomobil sanayinde yarı sert poliüretan köpükler üretilerek oldukça yaygınlaşan ve sanayileşen ham maddenin günümüzde bilinen yaklaşık on bir bin farklı türevi üretilmektedir.
Esnemeyen köpükler ise daha çok ısı ve ses izolasyonunda kullanılırlar. Poliüretan ürünlere çoğu zaman üretanlar da denir. Ancak etil karbamat olarak da bilinen özel üretan maddesi ile karıştırılmamalıdır. Poliüretanlar etil karbamatdan yapılmaz ve onu içermezler. Poliüretanlar ilk kez Alman bilim adamı Otto Bayer tarafından 1937 yılında sentezlenmiş ve diizosiyanatın, diol ile reaksiyonuyla elde edilmiştir. Eğer ortamda su da varsa diizosiyanatın bir kısmı diol ile polimerleşirken küçük bir kısmı da su ile gaz (karbondioksit) çıkışı reaksiyonu vererek gözenekli poliüretan yapıyı (köpük veya sünger yapısı) meydana getirir. Olgunlaşma süresi (24-72 saat) sonunda oldukça sağlam bir polimer yapı elde edilir. Daha sonraları diollerin yerini daha büyük molekül ağırlıklı, polieter veya poliester yapısındaki polioller almıştır. Bu şekilde oluşan poliüretan daha sağlam ve daha esnek bir elastomer oluşturur.
nOCN (CH2)6 NCO+n HO-(CH2)4-OH®
1,6-hekzametilen + 1,4-bütandiol ® Poliüretan diizosiyanat
Diizosiyanatlar içinde en çok kullanılanlar toluen diizosiyanat ve hekzametilen diizosiyanattır. Hekzametilen diizosiyanattan elde edilen poliüretan üstün bir elyaftır. Bu elyaf poliamidlere benzemesine rağmen yumuşama sıcaklığı düşüktür. Kaplama köpük için olan poliüretan en çok toluen ile, reaksiyona girmemiş -OH'a sahip olan bir poliesterin reaksiyonundan elde edilir. Poliüretan köpük elde etmek için önce izosiyanat su veya monokarboksilli asitle reaksiyona sokulur. Su ile reaksiyondan amin ve karbondioksit, asitle reaksiyondan amid ve karbondioksit elde edilir. Bu ürünler üzerine tekrar izosiyanat ilave edildiğinde izosiyanat ile amin (veya amid) birbirlerine bağlanırlar. Bu elde edilen üzerine de serbest (-OH) grubu bulunan polyesterden belirli miktarda ilave edilerek, oldukça hafif poliüretan köpük elde edilir.
Poliüretanın Kullanım Alanları
Poliüretan sert, parlak, çözücülere dayanıklı kaplamalardan, aşınma ve çözücülere dayanıklı lastiklere, esnek veya sert köpüklere kadar çok çeşitli şekilde üretilir. Poliüretan köpükler, ısı ve ses izolasyon maddesi olarak, mobilyaların, kırılacak maddelerin taşınmasında ve döşemelerde kullanılır. Sert poliüretan köpükler ince yapıya sahip uçak kanatlarının içine konur. Esnek poliüretanla kaplı lastikler, çözücülere ve aşınmalara karşı dayanıklı olurlar. Günlük hayatımızda hemen hemen her alanda kullanılmasına karşın farkında olmadığımız poliüretan; otomotiv, sünger, ayakkabı, taşıma, soğutma, yalıtım, mobilya, tekstil, gıda, elektronik, boya, sanayi parçaları üretimi ve sağlık sektörü başta olmak üzere pek çok sektörün değişmez parçasıdır. Poliüretan köpükler hafif olup esnek çeşidi kauçuk köpüklere oranla daha dayanıklı olup daha kolay temizlenir; yastık, yorgan ve döşeme malzemesi olarak kullanılabilir. Katı poliüretan köpükler buz dolaplarında ve çeşitli alanlarda ısı yalıtımına yararlar. Metal yüzeylerle sıkıca birleştiklerinden uçak yapımında da kullanılırlar.
Poliüretanın Kullanım Alanları
Poliüretan sert, parlak, çözücülere dayanıklı kaplamalardan, aşınma ve çözücülere dayanıklı lastiklere, esnek veya sert köpüklere kadar çok çeşitli şekilde üretilir. Poliüretan köpükler, ısı ve ses izolasyon maddesi olarak, mobilyaların, kırılacak maddelerin taşınmasında ve döşemelerde kullanılır. Sert poliüretan köpükler ince yapıya sahip uçak kanatlarının içine konur. Esnek poliüretanla kaplı lastikler, çözücülere ve aşınmalara karşı dayanıklı olurlar. Günlük hayatımızda hemen hemen her alanda kullanılmasına karşın farkında olmadığımız poliüretan; otomotiv, sünger, ayakkabı, taşıma, soğutma, yalıtım, mobilya, tekstil, gıda, elektronik, boya, sanayi parçaları üretimi ve sağlık sektörü başta olmak üzere pek çok sektörün değişmez parçasıdır. Poliüretan köpükler hafif olup esnek çeşidi kauçuk köpüklere oranla daha dayanıklı olup daha kolay temizlenir; yastık, yorgan ve döşeme malzemesi olarak kullanılabilir. Katı poliüretan köpükler buz dolaplarında ve çeşitli alanlarda ısı yalıtımına yararlar. Metal yüzeylerle sıkıca birleştiklerinden uçak yapımında da kullanılırlar.
10 yorum:
poliüretan köpük çok faydalı ve çeşitli amaçlar için kullanılabilen çok yönlü bir materyal.
Plastik sanayinin alt dallarından biri olan Poliüretan (PU) sektörü, poliüretanın yaşamın her alanında sıkça kullanmaya başlanmasıyla birlikte geleceğin sektörlerinden biri olarak anılmaya başlanmıştır. Gündelik yaşantımızda; ev hayatında, spor merkezlerinde veya herhangi bir yerde spor yaparken, arabada, kullanılan mobilyalarda, yataklarda, koltuklarda, buzdolabında ayakkabılarda, evimizin çatısında veya cephesinde, hijyenik ortamlarda, kısacası pek çok yerde siz görmeseniz de, poliüretan yaşamımızda önemli bir yer kaplamaktadır.
Sprey poliüretan köpük özellikle, binaların cephe izolasyonunda,teras ve bina çatı altı izolasyonu uygulamalarında tercih edilmektedir. Poliüretan köpüğün en önemli özelliklerinden biri olan yalıtım sayesinde ciddi bir enerji tasarrufu söz konusudur. Sprey PU köpük, uygulama alanında içerisi ve dışarısı ile olan iklim farkını tamamen keser ve izolasyonu maksimum derecede sağlar. Isı yalıtımına ek olarak su ve ses yalıtımı konusunda da tasarruf sağlanır.
yukarıda bahsedilen tekstilde kullanılan poliüretan kumaş, köpük olanı değil karıştırmayalım yorumcu arkadaşlar.
Son yıllarda ülkemizde hızlı bir gelişim gösteren "Suni Deri" sektöründe, bez, non-woven, kuagüle vb zeminler üzerine poliüretan (PÜ), polivinilklorit (PVC) kaplama uygulama yapılması suretiyle, döşemelik, giyimlik, ayakkabılık,ve çantalık olarak kullanılabilen ürünlerin üretimi yapılabilmektedir. Son dönemdeki teknolojik gelişme paralel olarak, suni deri sektöründeki gelişmeler doğal deriye yakın özellikler taşıyan ürünlerin gelişmesine vesile olmuştur.
Suni deriler genelde poliüretandan yapılırlar. Suni deri ürünler genellikle doğal derinin alternatifi olarak geliştirilmekle beraber, doğal derinin kullanım alanları dışında da kullanılmaktadır.
Hammadde ve üretim teknolojisinde sağlanan gelişmeler sonucu, son 10 yılda suni deri imalatında Poliüretan kullanılmaya başlanmıştır. PÜ ürünler PVC ürünlere oranla pahalı olmakla beraber, daha sağlıklı ve ekolojik olmaları, nefes alabilirlilik, yumuşaklık, teknik değerler ve görünüm yönlerinden doğal deriye çok yakın özellikler taşımaları nedeniyle tercih edilmektedir. PÜ kaplama suni deri ürünleri; ev ve ofis döşeme, mont, kaban, ve ayakkabı alanlarında tercih edilmektedir.
Suni Deri Bakım ve Temizlemesi Nasıl Yapılmalıdır
Çamaşır suyu kullanmayınız.
Kimyevi solventler kullanmayınız.(Gaz, benzin, mazot, tiner, aseton)
Kuru temizleme yapılamaz.
Direkt güneş ve spot ışık altında bırakılmaması ve sıcaklık veren kaynaklardan uzak tutulması önerilmektedir.
Sadece sabunlu bez ile silinebilir. Kesinlikle alkol ihtiva eden temizlik deterjanları, kolonya ve benzeri sıvılarla silinmemelidir.
poliüretan ne demek,poliüretan kumaş nedir,poliüretan elyafının kullanım alanları,poliüretan köpük,poliüretan nasıl yapılır özellikleri nelerdir,
Poliüretan bir polimerdir. Organik bileşenlerin üretan bağı kurarak oluşturdukları bir tür maddedir. Farklı türde pek çok poliüretan vardır. Bunların çoğu termosetting özelliğe sahiptir yani yüksek sıcaklıkta dahi erimez, katı formlarını korurlar. Yine de termoplastik, yani sıcaklıkta eriyen poliüretan cinsleri de bulunmaktadır. Poliüretan cinslerinin büyük bir çoğunluğunda açık hücre yapısı görülebilir. Bu da katı ya da sıvı da olsa köpüksü bir yapıya sahip olmasını sağlar. Bu nedenle de gündelik hayatta rastlayacağımız poliüretanların büyük bir bölümü köpük formundadır. Poliüretanı tek başına değil de poliüretan köpük olarak daha sık duyabilirsiniz.
Yorum Gönder