Örme Teknik Tekstiller

Örme kumaşlar, teknik tekstiller içinde yaygın bir kullanım alanı edinmiştir. 

Örme kumaşlar, gerek iplik bakımından gerekse makine özellikleri bakımından diğer tekstil ürünlerine göre birçok farklılıklar göstermektedir. Yumuşaklık, esneklik, elastikiyet, iyi bir boyut stabilitesi ve dolgun bir yapıda olması gibi özellikler bu kapsamda sayılabilir. Bu farklılıklar, gelişen örme yüzey üretim teknolojileri tarafından fark edilerek katma değeri yüksek ürünlerin üretilmesine neden olmuştur. 

CNC teknolojisinin örmede yaygın bir şekilde kullanılması ve iğnelerin konvansiyonel yöntemden farklı şekilde elektromanyetik olarak seçilmesi gibi yeni teknolojilerin örme yüzey üretimine entegre edilmesi, teknik tekstil ürünlerinin makul biçimde üretimini mümkün kılmıştır. Bu gelişmelere katkıda bulunan parametrelerin başında, gelişen polimer teknolojileri ve yüksek performanslı iplik türevlerinin etkisi yer almaktadır. Hammaddelerde meydana gelen değişmeler, örme makineleri ve ekipmanlarındaki gelişmeleri tetiklemiş, sonuçta klasik üretim anlayışından farklı yaklaşımlarla örme yüzey üretimleri gerçekleştirilmeye başlanmıştır. 

Örme kumaşlar çözgü ve atkı örmeciliği şeklinde üretilmektedir. Çözgü örmeciliği, normal örme yöntemleriyle bir kumaş oluşturma tekniğidir ve burada her bir çözgü ipliği tarafından kumaşın boyu boyunca devam eden ilmekler oluşturulur. Örme genişliği içinde yer alan her bir iğne her örme sırasında en az bir tane ayrı, bağımsız iplik tarafından beslenmelidir. Dokuma ve atkı örmeciliği ile karşılaştırıldığında ipliği kumaşa çevirmede en hızlı yöntemdir. Atkı örmeciliği ise normal örme yöntemleriyle bir kumaş oluşturma tekniğidir ve burada her bir atkı ipliği kumaşın eni boyunca ilmeklere dönüştürülür. Atkı iplikleri kumaşın örülme yönüyle yaklaşık dik açı yapacak şekilde beslenir. Tek bir iplikle örme işlemi gerçekleştirilebilmektedir. Bununla birlikte makine üzerinde atkı ipliği sayısı 144’e kadar çıkabilir. Bu yöntem ürün aralığı ve kullanılan iplik tipleri bakımından diğer ikisinden daha fazla çok yönlülük gösterir. Atkılı örme tekniği, çözgülü örmeye nazaran daha basit bir sistematik yapıya sahiptir ve yatırım maliyeti açısından daha makul bir yatırım maliyeti gerektirmektedir. Bu özellik, üretimdeki riskleri çözgülü örmeye nazaran daha az olan atkı örmeciliğini, özellikle küçük ve orta ölçekli işletmeler tarafından daha çok tercih edilen bir teknik tekstil üretim yöntemi haline getirmiştir. Atkı örmeciliği yapan üreticiler, teknik tekstillere takviye yüzey üreten dolaylı üreticiler ve teknik tekstilleri doğrudan üreten üreticiler olmak üzere iki gruba ayrılmaktadır. Bu durumda doğrudan teknik tekstil üretimi yapan veya takviye yüzeyleri üretimine entegre eden üreticilerin Ar-Ge potansiyeli daha büyük olmaktadır. Büyük ölçekli üreticiler, daha çok 3 boyutlu atkılı örme yüzeyler, boşluklu örme yüzeyler ile kompozit malzeme üretimlerine yönelmişlerdir. Bu da katma değeri yüksek ürünlerin pazardaki payının artmasına neden olmuştur. Atkılı örme tekniğinin kumaş genişliği yönünde hareketi ile yapılmış ilmeklerden oluşması, bu tekniği bazı tıbbi tekstillerin üretimi için daha basit ve kullanışlı bir sistem haline getirmiştir. Tüp şekilli veya biçimlendirilmiş, hatta üç boyutlu entegre ve dikişsiz, elastik olmayan, kompres veya destek bandajları, çoraplar, sargılar, koruyucu giysiler vs. bu tıbbi tekstiller arasında yer almaktadır. Termofizyolojik kullanım konforunun önemli olduğu iç giyim, gece kıyafetleri, dış giyim ve pek çok spor giysileri, atkılı örme tekniğinin uygulandığı alanlar arasında bulunmaktadır. Kriket, Amerikan futbolu, beysbol ve kayak dahil pek çok sporda dokuma giysilerin bir kısmının yerini atkılı örme tekniği giysilerine bırakması, önemli bir gelişmedir. Bunların dışında atkılı örme tekniği otomotiv tekstilleri, spor giyim tekstilleri, güvenlik ve koruyucu amaçlı tekstiller ve örülmüş boşluklu yapılar gibi teknik tekstil ürünlerinin üretiminde kullanılmaktadır. 

Bir diğer önemli alan, komple örgü tekniği ile üretilen ürünlerdir. Komple örgü tekniği tıbbi amaçlı çamaşırlar, dikişsiz teknik yüzeyler, üç boyutlu yapılar vb. üretiminde kullanılan örgü çeşididir. Komple örgüde mamulün örülmesinden, konfeksiyonuna kadar tüm aşamalar tek bir iş prosesinde gerçekleştirilmektedir. Atkılı örme boşluklu kumaşın su buharı geçirgenlik özellikleri, çözgülü örmeden daha iyidir. Bu nedenle atkılı örme boşluklu yapılar, deri ile temas halindeki giysilerde nispeten daha iyi bir konfor sağlamakta, hafiflik özelliği ise, kompozit malzeme üretimine uygunluğunu artırmaktadır. Kablolar ve metal iplikler, teknik tekstiller üretiminde kullanılan önemli bir malzeme grubudur. Metal tel ve kablolar (metal tel takviyeli örme kumaş), atkılı örme tekniği kullanılarak kumaşın içerisine entegre edilebilmektedir. Bu kumaşlar zırh, ısıtma uygulamaları, elektrik deşarjı gibi alanlarda kullanılmaktadır. Merkezinde monofilament kullanılan boşluklu (spacer) kumaşlar ise yangın söndürme uygulamalarında tercih edilmektedir. Üç boyutlu örme yüzeyler, tüp dokular, boşluklu örme yüzeyler, tıp tekstillerinin artan kullanımı, CNC teknolojisindeki gelişmeler, iğnelerin elektromanyetik kontrolü, polimer teknolojisindeki gelişmeler, bunlara bağlı gelişen kam dizaynları atkı örmeciliğinin gelişimini hızlandırmıştır. Medikal tekstiller, döşemelik kumaşlar, kompozit malzemeler ve interaktif tekstiller atkılı örmeden teknik tekstillerin üretildiği başlıca alanlar olmuştur.