Yuvarlak Örme Makineleri ve Örme Makinesi Elemanları

Yuvarlak örme makinesi. 

Yuvarlak örme makineleri üretim hızını artırmak için silindirlerin çevresine iğnelerin dizilmesiyle oluşmuşlardır. Genellikle iplik sabit, iğneler hareketli prensiple çalışırlar. Örme dairesel bir düzlemde oluşur ve bir kumaş tüpü oluşturur. Silindirin çevresine sabit kamlar yerleştirilip, iğnelerin üzerinde yer aldığı silindir döndürülerek örgü örülür. Örülen örgü makinenin silindiri içinden aşağı doğru çekilir. İplikler sistemlere yukarıdan beslenir. Yuvarlak örme makineleri triko (Düz örme) makinelerine göre 2-3-4 hatta 8 misli daha hızlı çalışırlar. (Tekstüre, çorap, bant v.b. gibi makinelerde 400-800 bazen 4000 devir/dakika hız olabilmektedir.) Ayrıca yuvarlak örme makinelerinde hızın yanı sıra sistem sayısı da fazladır. Triko makinelerinde maksimum 4 sistem yerleştirilebilir ki, bu da çalışılacak kısmı artırır. Yuvarlak örme makinelerinde ise ipliklerin verildiği yerin sabit olması sistem sayısının çoğalmasına imkan vermektedir. Yuvarlak örme makineleri triko makinelerine göre daha ince makinelerdir. Bu nedenle yuvarlak örme makinelerinde elde edilen kumaşlar daha ince ve zariftir. 

Yuvarlak örme makinesi. 

Örme Prensibi 

Yuvarlak örme makineleri, iğnelerin yanyana ve dairesel (kovan halindeki) iğne yatakları üzerine açılmış iğne kanallarına dizilmişlerdir. İğne yatağının dairesel hareketi sırasında kanallar içinde hareket eden iğnelere, iğne yatağı ve kanallar üzerinde hareketsiz duran, iğnelere hareket veren kilit mekanizmalarının yardımı ile ayrı ayrı hareket ettirilmesi ve buna uygun sabit iplik yatırımı ile örme işlemi yapan makinelerdir. Yuvarlak örme makinelerinde örme elemanları ve mekanizmaları dairesel olarak yatay ve dikey konumlardaki iğne yatakları üzerinde bulunurlar. Örme işlemi, ipliklerin iğne yatağı çevresine belirli aralıklarla sıralanmış çalışma yerlerinde bu iğneler topluca dönüş hareketi yaparken aynı zamanda sabit olan kilit sistemlerinden uygun hareketleri almaları ve üzerlerine yatırılan iplikleri çekerek ilmek oluşturmaları ile gerçekleşir. 

Yuvarlak Örmede Genel Tanımlar 

Makine İnceliği (E): Bir inçteki iğne sayısıdır ve piyasada fine (fayn) olarak bilinir. 

Makine Çapı (D): makine çapları örgünün enini verir ve piyasada pus olarak bilinir. 

Sistem Sayısı: Makinenin bir dönüşünde sistem sayısı kadar sıra örgü örülebilir. Yuvarlak örme makinelerinde incelik E2.5’ten E28’e kadar olabilmektedir. (Bazı özel makineler E42 incelikte olabilmektedir.) Makine çapları 1 inçten 36 inçe kadar olabilir. Sistem sayısı konstrüksiyona göre 2, 4, 8, 12, 16, 18, 22, 26, 32, 36, 48, 56, 64, 72, 84, 96, 108, 112, 120, 144, 160 ve 184 olabilmektedir. Örgüde enine dizilen ilmeklere ilmek sırası ve aynı iğnenin ördüğü boyuna iç içe geçmiş ilmek dizisine de ilmek çubuğu denir.İlmeğin genişliği (w) ile gösterilmiştir. Buna çubuk açıklığı da denir. (c) sıra açıklığıdır. Bu (c) ve (w) değerleri cm cinsinden verilirse (1/c)=may sayısını verir. (1/w) cm’deki çubuk sayısını verir. (1/c) x (1/w)=S cm² deki ilmek sayısıdır. S’ye ilmek yoğunluğu da denir. 

YUVARLAK ÖRME MAKİNELERİNİN TEMEL ELEMANLARI 

Yuvarlak örme makinelerinde örme kumaşın oluşabilmesi için aşağıda sıralanmış olan mekanizmalara ve örme elemanlarına ihtiyaç vardır. 

Makine iskeleti (Gövde, şasi) 

Silindir plakası, 

Kapak plakası, 

Silindir kilitleri, 

Silindir kilit plakası, 

Kapak kilitleri, 

Kapak kilit plakası, 

Mekik, 

İplik bobini, 

Bobin cağlığı, 

İplik kontrol ünitesi, 

İplik dolaşmasını engelleyen kılavuz, 

İplik gerginlik kontrol ünitesi, 

İplik besleme ünitesi (Furnisör), 

Yuvarlak örme kumaş, 

En açıcı sistem, 

Kumaş çekme tertibatı, 

Kumaş sarma silindiri. 

A. Makine İskeleti 

Yuvarlak örme makinelerinde makine gövdesi yekpare blok veya birleşik konstrüksiyon halinde yapılan ve bütün hareketli ve hareketsiz çalışan parçaları üzerinde taşıyan, çalışma esnasında makinenin hareketsiz durmasını ve sarsıntılardan etkilenmemesini sağlayan temel iskelet yapıdır. Yuvarlak örme makinelerinin şasi kısmı ikiye ayrılabilir. Bunlar: 

Alt Şasi Kısmı: Ayaklar motor ve hareket verme şanzıman sistemi ile kumaş çekme aparatını üzerinde taşıyan gövde kısmıdır. Kumaş çekme mekanizması alt şasinin yarı yüksekliğine dizayn edilmiştir. 

Üst Şasi Kısmı: Silindir iğne yatağı ile silindir taşıyıcı gövde ve kapak iğne yatağı ile silindir taşıyıcı gövde ve kapak iğne yatağı ile kapak iğnesi taşıyıcı diskinin oluşturduğu gövde üst kısmıdır. Yuvarlak örme makinelerinde iskelet dizayn edilirken şunlara dikkat edilmelidir; Eleman oluşan kumaşı rahat görebilmeli, Makine fazla yer kaplamamalıdır, Çalışma anındaki hareketlere rağmen, sarsıntısız ve dengeli bir halde durabilmeli ve oluşabilecek titreşimleri absorbe etmelidir. 

B. Hareket Verme Ve İletme Mekanizmaları 

Yuvarlak örme makinelerinde hareket verme mekanizmalarının asıl görevi, makine işletme güvenliğini ve üretilen kumaş kalitesinin yüksek olmasını sağlamaktır. O halde modern bir hareket verme mekanizmasından istenilen özellikler aşağıda genel olarak açıklanmıştır. Makinenin, frenlemeden sonra çalıştırıldığı zaman işletme hızına kesintisiz bir şekilde yükseltilmesi gerekir, Oluşabilecek bir kaza anında makinenin geciktirilmeden durdurulabilmesi gerekir, Makine devrinin ve örgünün kontrolü için elle çalışan hareket mekanizmasının olması gerekir, Otomatik seyir için dönme sayısının verilmesi gerekir, Bakım ve temizleme işlemi için devir sayısının verilmesi gerekir, Boşa çalıştırma ve silindir ile kapak iğne yataklarının dönüşünü senkronize eden mekanizmanın, silindir ve kapak iğne rayı arasında bulunması gerekir. Yuvarlak örme makinelerinde hareket verme ve iletme elemanları, artan devir sayıları ve sistem sayılarına paralel olarak oldukça büyük bir yüklemeye göre tasarlanırlar. Yuvarlak örme makineleri ya direk olarak elektrik motoruyla ya da ortak bir transmisyon teşkilatı ile hareket ettirilirler. Her makine; makine çapı, sistem sayısı, makine inceliği,iplik ve örme kumaş özelliklerine göre makine farklı hızlarda ve yüklemelerde çalıştırılabildiğinden, motor gücüde makinenin bu özelliklerine göre değişmektedir. yuvarlak örme makinelerinde uygun güçteki elektrik motorundan alınan hareket, katış kasnak vasıtasıyla iletilirler. Ana milden de gerekli yerlere uygun dişliler ve şanzıman yardımı ile dağıtım yapılarak, iplik sevk organlarına- örücü üniteye-kumaş sarma ve çekme kısımlarına aktarılır. Bazı makine konstrüksiyonlarında ise aynı hareket kaynağından yararlanılarak toz üflemek için pervane donatımına, toz emme teşkilatına, hava ve yağlama teşkilatına da hareket verilebilmektedir. Özellikle pervane, toz emme ve yağlama teşkilatları ana motordan ayrı olarak, küçük özel motorlardan aldıkları hareket ile çalıştırılmaktadır. 

C. İplik Cağlığı Ve İplik Sevk-Kontrol Elemanları 

Yuvarlak örme makinelerinde örme işlemine katılan iplikler, bobinler halinde hazırlanır. Bu iplik bobinleri, ipliklerin düzgün bir şekilde örme bölgesine sevk edilmesi için cağlık adı verilen bir taşıyıcı üzerine yerleştirilmiştir. Yuvarlak örme makinelerinde cağlıklar eski tip makinelerde makinenin üst kısmına bağlı olarak dairesel bir şekilde yapılmıştır. Yeni tip makinelerde ise makineden bağımsız olarak ayrı bir parça halinde dizayn edilmiştir. Bugün daha çok yandan ve yerden besleme tipi cağlıklar tercih edilmektedir. Bu durum ise yer tasarrufu sağlar. Büyük bobin kullanabilme imkanını artırır, iplik rezerve kontrolünün rahat bir şekilde yapılmasını sağlar, daha rahat ve güvenilir çalışılabilmesi bakımından ve yüksek sistemli makinelere çok uygun olması v.b. sebeplerden dolayı yandan cağlık sisteminin kullanımı artmıştır. Buna ilave olarak son yıllarda cağlıklar kapalı bir fanus içine alınmıştır. Fanusun içinde özel bir klima tertibatı vardır ve iplikler buradan borulara iletilir. Böylece ipliğin tozlanması önlenmiş olmakta ve iplik dış ortam kliması ile ilişkili olmadığından neme doymuş olarak ve en sağlam halinde bulunacaktır. Cağlıktaki bobin üzerinden sağılan iplikler, örme iğnelerine gelinceye kadar şu kısımlar üzerinden sevk edilirler: 

Kalınlık (Düzgünlük) Yoklama ve Kontrol Elemanları: 

Çalışılan ipliğin numarasına bağlı olarak farklı iplik geçme delikleri bulunur. Her iplik numarasına uygun delikten geçirilmelidir ki, bu şekilde kalın ve hatalı kısımlar örücü iğnelere geçemeden, hatalı ipliğin kontrol edilerek, örme hataları önlenmiş olur. 

Gerginlik Kontrolü ve Sinyal Lambaları 

Gerginliği fazla olan ve kalınlık yoklama kısmından zor geçen ipliklerin, örme kumaş üzerinde hata oluşturmaması için, ipliğin gerilim etkisi altında kontrol lambası yanması suretiyle makinenin durmasını sağlarlar. 

İplik Sevk Sistemleri 

İplikler yukarıda belirtilen ön kontrollerden geçtikten sonra örgünün iplik ihtiyacına göre, çeşitli ayar durumlarına uygun şekilde, belirli bir sevk hızı ve gerilim ile örme iğnelerine iletirler. Bunun için yuvarlak örme makinelerinde kullanılan iplik sevk prensipleri şunlardır: Negatif iplik sevki, Pozitif iplik sevki, Birleşik iplik sevki. 

Negatif İplik Sevki: 

İpliklerin serbest olarak, yalnız gerginliğin kontrol altında tutulması ile uygulanan, örgünün şekline göre ve örme ayarlarına bağlı olarak aşağıdan örücü elemanların ipliği çekmesi yöntemidir. Desenli örgülerde her beslemenin farklı olduğu durumlarda ve özel hallerde kullanılabilir. Bu yöntemde ilmek düzgünsüzlükleri tam kontrol edilemez. Ringel ve jakarlı makinelerde uygulanır. 

Pozitif İplik Sevki: 

İpliklerin merkezi bir mekanizma ile hız ve sevk miktarlarının ayarlanarak, örme iğnelerine ihtiyacı kadar olan ipliğin üstten beslenerek sevk edilmesidir. Buna, şekle bağlı iplik sevki de denir. Bu prensipte ilmek boylarına gelen iplik eşitlenebilir. Doku kalitesi daha düzgün ve yüksek olur. Bantlı ve dişli iplik sevk prensipleri pozitif sevk prensibinin en belirgin örnekleridir. 

Birleşik İplik Sevki  

İpliklerin gerginliklerinin, pozitif şekilde rezerve edilip, negatif şekilde çekilmesi veya hem gerginlik hem de sevklerin pozitif olarak yapılabildiği yeni yöntemler geliştirilmiştir. Böylece daha iyi bir iplik hız ve gerginlik kontrolünün sağlanması ile verimli bir çalışmanın ve kaliteli bir dokunun elde edilmesi sağlanmış olur. Yukarıda anlatılan iplik sevk sistemlerini gerçekleştiren sevk ediciler şunlardır; 

Bant Furnisörü: Çoğunlukla büyük çaplı yuvarlak örme makinelerinde kullanılan band furnisörleri özellikle her sistemdeki iplik miktarını sabit tutmak amacıyla kullanılırlar. Her sistemin üzerinden sonsuz band geçen bir role takılmıştır. Band hareketini bir alın dişlisi üzerinde bulunan kasnaktan alır. Kasnak çevresini büyültüp küçültmek suretiyle, band hızı değiştirilir ve sevk edilen iplik miktarı da değiştirilebilir. İpliklerin hepsi aynı hızla çalışır ve bu sistemde bobin üzerine direkt düğüm yoklayıcısıda yerleştirilmiştir. Elektrikli kopuk yoklayıcı üzerinden iplik, band furnisöre gelir ve iplik band ve role arasından dönen bandın hızına uygun olarak bobinden çekilir. Eğer bu sistemde iplik, role ile band arasında sevk ediliyorsa pozitif iplik sevk sistemi ile, aksi halde yani iplik band altından sevk altından sevk edilmiyorsa negatif olarak iplik sevkıyatı gerçekleştirilir. 

Yığmalı Furnisör: Daha çok jakarlı örme makinelerinde uygulanan iplik sevk sistemidir. Jakarlı örgülerde bahsedilen pozitif iplik sevkine uyan furnisörler kullanılmaz veya iptal edilir. Çünkü her sistemde iğnelerin farklı hareketleri, farklı iğne seçimi nedeni ile farklı miktarda iplik gerektirmektedir. 

Bobinlerden çıkan bozuklukları kapatmak ve iğnelere gerekli ipliği, değişmeyen gerginlik altında vermek için yığmalı furnisörler kullanılmaktadır. Furnisör üzerindeki iplik miktarı, iplik cinsine bağlı olarak 5 ile 20 metre arasında değişir. 

Dişli Furnisör: Tüm sistemlerde birbirinden bağımsız olarak bulunan konik dişli şeklindeki, dişli iplik sevk ediciler, merkezi ayarlama ile çalışarak, iğneye gidecek olan gerekli iplik miktarını ayarlarlar. Dişlilerden biri makine hızına uygun olarak dönerken, ikinci dişli ise diğeriyle kavrama durumundadır. Dişliler birbirini ne kadar çok kavrarsa, iğnelere o kadar fazla iplik sevki gerçekleşir. 

Roleli Furnisör: Yüksek hızla dönen, yüzü parlatılmış konikten yapılmıştır. İplik katlar halinde konik çevresine sarılır ve buradan da iplik kılavuzuna gider. Yüksek bir iplik sevki için, üzerine hızla alınan iplik gerginliği yükselerek gerilim farkları giderilir ve farklı gerilimdeki ipliğin ilmek yapması önlenir. 

ÖRÜCÜ MAKİNE ELEMANLARI 

Makine üzerinde örme işlemi yapan, hareketli ve hareketsiz kısımlar örücü makine elemanlarını oluşturmaktadır. Örücü makine elemanları şu kısımlardan oluşmaktadır: Örme iğneleri, İğne yatakları, Kilit mekanizmaları, İplik kılavuzu. 

1. Örme İğneleri  

- Esnek uçlu iğne, 

- Kancalı iğne, 

- Sürgülü iğne. 

2. İğne Yatakları 

Basit olarak yuvarlak örme makineleri, triko makinelerindeki iğnelerin daire şeklindeki yerleştirilmesiyle elde edilmiştir denebilir. Ancak burada iğneler, iğne yatağındaki iğne kanallarına yerleşmiş olup, bu kanallar üzerinde bulunan hareketsiz kilit parçaları tarafından ilmek hareketinin yapılabilmesi için tahrik edilirler. İğne yataklarının numarası makinede kullanılacak iğnelerin numarasına daha doğru bir deyimle makine inceliğini belirler. İğneler arası mesafe fazla yani iğne yatakları arasındaki mesafe geniş ise ilmekler daha büyük olacaktır. Aksi halde doku sık olacaktır. yuvarlak örme makineleri, piyasa tabiriyle tek plakalı veya çift plakalı olarak üretilirler. RL tek plakalı yuvarlak örme makinelerinde genellikle, sadece silindir yatağı olarak tabir edilen iğne yatağı bulunur ya da çift plakalı makinelerinin sadece silindir yatağı iğneleri veya kapak yatağı iğneleri çalıştırılarak tek plakalı halde kullanılır. RR çift plakalı yuvarlak örme makinelerinde ise silindir yatağı ve kapak yatağı olmak üzere iki adet iğne yatağı bulunur. Çift plakalı yuvarlak örme makinelerinde silindir ve kapak iğneleri birbirleri ile 90 derecelik açı altında dik konumda çalıştırılmaktadır. Kapak iğne yatağı silindir iğne yatağının üstüne monte edilmiştir. Ayrıca iğneler, silindir ve kapak iğne yatakları üzerinde birbirlerine göre dik fakat çapraz olarak yerleştirilmesi ile ribana düzeninde, yuvarlak örme makineleri oluşturulur. İki çeşit iğne kullanılarak, iğnelerin, silindir ve kapak iğne yatakları üzerinde birbirlerine göre dik ve karşılıklı olarak yerleştirilmesi ile de interlok düzeninde yuvarlak örme makineleri oluşturulur. Diklemesine iğne kanallı ve iğnelerin iniş-çıkış hareketi yapmasına göre yapılan iğne yatağına silindir yatağı, iğnelere silindir iğnesi; yatay kanallı ve iğnelerin gidiş-geliş hareketi yapmasına göre yapılan iğne yatağına kapak yatağı ve iğnelerine de kapak iğneleri denir. Bu tür iğne raylarında iğneler hem ileri-geri, hem de rayla birlikte dairesel olarak hareketlidirler. İğne yataklarının yani rayların birbiri ile olan aralıkları iyi ayarlanmış olmalıdır ki, istenen bir çalışma yapılabilsin. Bu şekilde ray sistemi esnek ve kancalı uçlu iğne ile çalışmaya göre yapılır. 

3. Kilit Mekanizmaları (Örme Çelikleri) 

İğne ve platin kilitlerinin temel görevleri, istenilen örme şekline göre iğnelerin tek tek hareketlerini sağlamak, örgü hareketlerini (ilmek, askı, atlama) düzenlemek ve ilmek sıklığını ayarlamaktır. Hareketin büyüklüğü iğnenin ebadına, formuna ve tutma düşürme platinine bağlıdır. Bundan başka eğer değişik-farklı ayak boylarında iğnelerle veya yardımcı platinlerle çalışılıyorsa bunların çalışmaması veya çalışması için seçme görevini de yapar. Kilitlerin iğnelere hareket verebilmesi için iç kısmında sabit veya hareketli bir mekanizma şekli bulunmaktadır. Bu makinenin şekil almasında iğne ayağı yüksekliği ve boyu rol oynar. Bundan dolayı mekanizmanın şekli ayak genişliğine göre ve verilebilecek örgü hareketi türüne göre belirlenir. 

İğne, kilit içindeki kanallara hareket ederken şu pozisyonlardan geçer; 

-1) İlmek için tam yükselme pozisyonu, 

-2) Askı için yarım yükselme pozisyonu, 

-3) Atlama için düz bir kanal üzerinden (yükselmesiz) geçme pozisyonu. 

-4) Mekanizmanın geliş kısmına ileri geri veya yukarı aşağı hareketli ek bir parça ile ilmek boyu ve sıklık pozisyon ayarı, 

-5) İlmek aktarma pozisyonu. 

Kilitler silindir ve kapakta olmak üzere, makinenin inceliğine ve çapına bağlı olarak sistem sayısı ile besleme sayısının adedi ile aynı olmalıdır ki her sistemde ayrı bir örgü hareketi ve ayarı yapılabilsin. Yukarıda sayılan hareketlerin yapılabilmesi içinde buna uygun kilit parçaları lazımdır. 

İğne Kaldırıcı :İğneleri normal düz konumda örme pozisyonuna getirir. 

İğne İndirici :İğneleri aşağı indirmede yardımcı olan karşılama parçasıdır. İğneleri normal pozisyondan ilmek sıkma ve düşürme pozisyonuna getirir. 

Karşılama Parçası: Bu parça, iğneleri ilmek sıra pozisyonundan normal pozisyona getirir. 

Emniyet ve İğne Sevk Parçaları: İğnelerin düzgün bir şekilde sevkini sağlar ve aynı zamanda kilidin üst kısmını kapatır. Kilit mekanizması içinde ilmek sıralarının düzgün olarak yapılmasını sağlamak amacıyla, ilmek sıklığını ve yüksekliğini ayarlayan bir sıklık parçası vardır. Yuvarlak örme makinelerinde kilit mekanizması daha ziyade sabit olarak görev yapar. 

4. İplik Kılavuzları (Mekikler) 

Yuvarlak örme makinelerinde iplik kılavuzları çeşitli şekillerde değişik örme amaçlarına göre yapılabilen, üzerinde ipliğin geçtiği kanal ve gözleri bulunan örmeye yardımcı elemanlardır. Her sistem için en az bir adet olmak üzere iplik kılavuzu yerleştirilir. İplik kılavuzlarının yuvarlak örme makinelerindeki ana görevleri bobinlerden gelen kontrol edilmiş, gerginliği ayarlı ipliği örme iğnelerine en uygun şekilde yatırarak vermektir. Bundan başka örme esnasında serbest halde kalan kapanacak iğne dillerini tutmak ve kapanmasına engel olmak görevini de yerine getirirler. Her sistemde incelik ve sistem genişliğine göre çalışılan iğne sayısı, iplik kılavuzu genişliğini belirler. İplik kılavuzu genişliği ise makine inceliğine ve kilit konstrüksiyonuna bağlı olarak değişir. İplik kılavuzunda, arasından iplik sevk edilen özel bir delik açılmıştır. İplik kılavuzunda ipliğin kesilmesini önlemek için delikler porselen vb. ile kaplanmış ve iğneye zarar vermemesi için iğne tarafındaki iç yüzü sertleştirilerek iyice parlatılmıştır. Çok sistemli yuvarlak örme makinelerinde iplik kılavuzları genellikle iplik besleme çemberine fikse edilir ve böylece çevresel yönde topluca ayarlanırlar. Yuvarlak örme makinelerindeki iplik kılavuzları, iplik besleme bloğu tarafından tutulur. Kapak kilidi, plaka parçasına üstten vidalanır ve radyal olarak ayarlanabilir. 

Yuvarlak Örme Makinelerinde İplik Kılavuzu Mekik Ayarı: 

İğnelere doğru iplik beslemesi, iplik kılavuzunun doğru yerleşimine ve ilmek yüksekliğine hareket eden dillerinin tam kapanmamalarına bağlıdır. İplik kılavuzu ve silindir iğneleri arasındaki ayar, kancalı (dilli) bir silindir iğnesinin geçebileceği şekilde olmalıdır. Silindir iğneleri ile iplik kılavuzu arası ayarı, yaklaşık kısa dilli iğnelerde 0.5 mm, uzun dilli iğnelerde ise 1 mm kadardır. Bu aralık daha küçük olduğunda, iğne dilleri eğrilebildiği gibi iğne kancaları da yıpranabilir. Ayar büyük olursa da iplik yatırımı güvenli olmaz. İplik kılavuzu iğneleriyle öyle mesafede olmalıdır ki, kapalı dil besleyicinin arkasından ve altından ona değmeden geçebilmelidir. Makine çift plakalı ise kapak iğneleri ile iplik kılavuzu arasında da ayar yapmak gerekir. Burada da iplik kılavuzu, kapak iğne dillerine değmeyecek şekilde ayar yapılır. Ayrıca iplik kılavuzlarının kendi aralarında ve topluca ayarları da uyumlu olmalıdır. 

5. Kumaş Çekme ve Sarma Tertibatı 

Yuvarlak örme makinelerinde örülen kumaş örüldüğü kadar uygun gerginlikte çekim silindirleri tarafından çekilerek sarılmak zorundadır. Kumaş çekme ve sarma mekanizmasında aranılan bazı özellikler şunlardır: 

- Kullanılan iplik ve yapılan örgünün çeşidine göre çekim kuvvetinin kademesiz olarak ayarlanabilir olması, 

- Çekilecek olan kumaş miktarının, örülmüş olan miktara göre ayarlanabilmesi gerekir, 

- Bütün iplik materyallerinin kumaş çekme silindirleri arasından geçebilmesi gerekir, 

- Çekim kuvvetinin, örgünün bütün genişliğince eşit olması gerekir, 

- Kumaş yüzeyinde hasar oluşturmaması gerekir. 

6. Kontrol ve Güvenlik Elemanları 

Yuvarlak örme makinelerinde kontrol elemanları, mekanik, elektrikli ve optik olarak çalışan bir hata oluşumunda örme işleminin hatalı olarak devam etmemesi makinenin zarar görmemesi için makineyi durduran güvenlik elemanlarıdır. İplikler, iğneler ve kumaşlar için tertiplenmişlerdir. 

a) İplik Kontrol Elemanları 

İplik sevkini ve iplik beslemesini tamamlayan bir işlemdir. 

Gerginlik Yoklayıcı: İpliklerin kılavuzlara belirli bir gerginlik altında verilmesini sağlamak amacıyla konulmuşlardır. Makine üzerinde iplik gerginliğinin belirli bir değerin üzerine çıkmasına izin vermeyerek kırmızı ışığı yakar ve makine durur. 

Kopuş Yoklayıcı: İplik kopmalarında veya iğne hasarlarından doğan sorunlarla elektromanyetik veya mekanik koparma faaliyetine geçer. 

Düğüm Yoklayıcı: İğnelere hatalı iplik gitmesini önler. İplikteki çok kalın yerler, düğümler, vs. bu yoklayıcılardan geçerken takılır. Eğer bu iplik kontrol edilmeden giderse iğneye hasar verebilir. 

Koparma Tesisatı: İplik durdurucu ve iğne denetleyicisinden oluşur. Makinede doğacak sorunlarda, iplik durdurucu ve iğne denetleyicisi ipliğin kopmasını sağlar ve makineyi durdurur. 

b) İğne Kontrol Elemanları 

İğne Yoklayıcılar, iğne kırılmalarında ve hatalarında kırmızı sinyal vererek makineyi durduran ve bu sayede de arızanın nerede olduğunun tespit edildiği iğne kontrol elemanlarıdır. Makineyi durdurma olayı, iğne dilinin herhangi bir sebeple açılamadığı durumlarda, kapak dil yoklayıcısına çarpar ve yukarı doğru itilen yoklayıcı elektrik sinyali ile makineyi durdurur. 

c) Doku Kontrol Elemanları 

Örülen doku, genişletici çemberden geçerek sarma silindirine gelir. Burada kontrol fotosel yardımı ile olur. Delik olduğunda fotosel ışığı dışarıya geçireceği için makineyi durdurur. 

» Yuvarlak Örme Nedir, Yuvarlak Örme Özellikleri