Sama Nedir, Sama İşlemi Ne Demek

Sama (Alm. Beizen, Fr. confitage, İng. bating), deri içindeki şekilsiz proteinler ve epidermal kalıntıların enzimler yardımıyla deriden uzaklaştırılması işlemine denir. 

Sama, hayvan derisi işleme süreci sırasında, strüktüre olmamış (deriyi oluşturan kollegen yapı ile bütünleşmemiş) proteinleri ham deriden ayırma işlemidir. Deri işlentisi sırasında en önemli işlem basamaklarından birisidir. Bu adımda yapılan hatalar, derinin kendisini oluşturan protein yapısına da zarar vereceğinden geri dönüşü olmayan hatalardır. 

Derinin ne kadar yumuşak olması isteniyor ise sama işleminin de o derece yoğun olması gerekmektedir. Sağlam, sert köselelik derilerde sama işlemi uygulanmaz. Yumuşak köseleliklere az sama uygulanırken, yumuşak ve çok dayanıklı olması istenen eldivenlik derilerde çok yoğun sama uygulanır. 

Sama İşleminin Görevleri 

- Deri dokusunun açılmasını sağlamak, 

- Liflerin birbirleri ile izole edilmesi (liflerin hareketliliğini sağlamak), 

- Sırça yüzünün kıl, epidermis ve pigment artıklarından temizlemek, 

- Derinin sırça yüzüne daha ince ve güzel bir görünüm kazandırmak. 

Sama Hataları 

Yetersiz Sama: Düşük miktarda enzimlerle yapılan yetersiz samada, düşük sıcaklık veya yetersiz sama süresi iki önemli etkendir. Bu durum tolanın sırçasının iyi temizlenmemesine ve yumuşak deri türleri için deri strüktürünün iyi açılmamasına neden olur. Bunun sonucu olarak deride kırılgan bir sırça ve sırça boşluğuna neden olur. Derilerde yetersiz samanın önlenebilmesi için; kullanılan malzemenin uygunluğuna, sama işleminin ısı derecesine, süresine ve deri yapısının açılıp açılmadığının çok iyi kontrol edilmesi gerekir. Yetersiz sama sonucu tabaklama işlemi gerektiği gibi yapılamayacağından derilerde hatalar oluşacak ve deri kalitesi düşecektir. 

Aşırı Sama: Uzun süreli ve yüksek sıcaklıkta sama işlemidir. Yoğun yapılan samada deri lif dokusunun aşırı gevşemesine, ileri durumlarda da süngerimsi bir hal almasına neden olur. Aşırı sama deride cilt boşluğu oluşturur. Bunu önlemek için kontrollerin sık aralıklarla yapılması çok önemlidir. Kontrol için dolaptan bir parça deri alınır. Başparmak ve işaret parmak arasında sıkıştırılarak bastırılır. Bıraktığınız zaman bastırılan kısımda deri kısa sürede eski haline geliyorsa sama işlemi normaldir. Eğer bastırılan kısım çok yumuşak ve deri uzun süre eski halini almıyor ve parmakların izi kalıyorsa aşırı sama yapılmış demektir. Ayrıca dolaptan birkaç parça deri alınır ve düzgün bir yere serilerek üzerine su püskürtülür. Eğer sırçada boşluk var ise su değdiği yerde leke bırakır. Aşırı sama sırçada mat bir görünüm meydana getirir.