Sert Tutum Apresi

Kalandırlama İşlemi 

Sert Tutum Apresi Nedir 

Sert tutum apresi ya da sertleştirme bitim işlemi (Alm. Versteifung Appretur, Fr. apprêt raide, apprêt raidisseur, İng. stiffening finish; stiffening treatment), jüpon, yaka astarı gibi amaçlarla kullanılan polyester ve poliamit malzemenin doğal veya kökenli sertleştiriciler ile ince bir film halinde üzerinde polimer biriktirimi ile elde edilen tokluğa denir. Sert tutum apresi tekstil materyaline sert bir tutum kazandırmak için yapılan kimyasal tutum apresidir. Bu apre ile kumaşın tuşesi değişir; sert bir tutum kazanır, daha az eğilir ve yumuşaklığı azalır. Kumaşın eğilmeye karşı gösterdiği direnç, tekstil mamulünün sertliğinin bir göstergesidir. Özellikle pamuklu dokumalar, dantel kumaşlar, perdelik ve döşemelik kumaşlar, yaka telası gibi mamullere sert tutum apresi uygulanır. Tekstil materyalinin kullanım yerine göre kazandırılacak sertlik derecesi farklılık gösterir. 

Sert Tutum Veren Apre Maddeleri ve Özellikleri 

Tekstil mamullerine, sert bir tutum kazandırmak için kullanılan nişasta, tutkal, jelatin, kazein gibi takviye maddelerdir. Tekstil mamullerine sertlik kazandıran maddeler doğal ve sentetik sertleştiriciler olmak üzere ikiye ayrılır. Doğal sertlik veren maddeler nişasta, nişastanın parçalanmasından elde edilen dekstrin ve selüloz türevi olan metil selüloz veya selüloz metil eteridir. Dekstrin ilk yıkamada uzaklaştığı için aprede kullanılmaz ve nişasta uygulanması sırasındaki zorluklardan dolayı da önemini kaybetmiştir. Metil selüloz ise kalandırlamadan sonra kâğıdımsı bir tutum elde edilmesi sebebiyle tercih edilmemektedir. Sentetik sert tutum maddeleri ise polivinilasetat, poliakrilat ve yapıştırıcı özelliği de bulunan polivinilalkoldür. Sentetik sertleştiriciler, doğal kaynaklı olanlara nazaran daha pahalıdır. Yıkamaya dayanıklı olmaları en büyük avantajlarıdır. 

Polivinilasetat: Ucuz olmasından dolayı piyasada en çok kullanılan sentetik sertleştiricidir. “İsrail tutkalı” adı ile de bilinir. Hem sertleştirici hem de kaplama ve haşıl maddesi olarak da kullanılır. Yıkamaya çok dayanıklı değildir. 

Poliakrilatlar (akrilik emülsiyonları): Poliakrilatlar ile yapılan işlemlerden sonra yıkamaya dayanıklı apre elde edilir. Bu sebeple pahalı olmalarına rağmen kullanılır. Daha ekonomik olması için polivinilasetat ile karıştırılarak yıkamaya dayanıklı sertlik elde edilir. Tekstilin çeşitli alanlarında kullanılır. 

Selülozik Liflere Sert Tutum Apresi Yapma 

Selülozik materyale sertlik veren tutum apresi sentetik sertleştiriciler ile yapılır. Pamuklu dokuma kumaşlara, döşemelik kumaşlara sertlik veren apre uygulanır. Genellikle emdirme yöntemine göre çalışılır. 

Kullanılan Kimyasal Maddeler ve Görevleri 

Sertleştirici madde: Mamule istenilen sert tutumu kazandırmaktadır. 

Asetik asit: pH ayarlayıcı madde. 

Uygulama Reçeteleri: Kullanılacak sentetik apre maddesi miktarı, istenilen sertliğin derecesine bağlıdır. Kibar bir sert tutum için 5–20 g/l gibi düşük konsantrasyonlar kullanılırken artan sertlik derecesine göre 40–90 g/l, 150–250 g/l gibi yüksek konsantrasyonlarda apre maddesi kullanılır. 

Sertlik Veren Apre Uygulama Şekilleri ve Makineleri 

Çektirme Yöntemi: Kimyasal bitim işlemlerinde kullanılan tekstil terbiye maddelerinin genellikle liflere fazla bir afinitesi yoktur. Dolayısıyla bunların mamule aplikasyonunda, uzun flottede uzun süreli olarak çalışma esasına dayanan çektirme yöntemi geniş bir kullanım alanı bulamamıştır. 

Emdirme Yöntemi: Kimyasal bitim işlemlerinde en fazla uygulanan aplikasyon yöntemi emdirmedir ve fulard ile uygulanır. Terbiye maddesinin liflere fazla bir afinitesi söz konusu olmadığından emdirme yöntemine göre çalışılırken baş ile son farkı meydana gelme tehlikesi yoktur. Emdirme teknesini küçük tutarak flottenin kısa sürede yenilenmesi gibi önlemler almaya gerek yoktur. Bu nedenle kimyasal bitim işlemlerinde genellikle normal büyük tekneli fulardlar kullanılır. Fulard genelde ramözün giriş kısmında bulunur ve fularda emdirilip sıkılan kumaş ramözde kurutulur. 

Son İşlemler 

Sert tutum apresi uygulanan kumaş kalandırdan geçirilerek elde edilen sert tutum biraz daha artırılır. Daha sonra kumaşın kullanım alanına göre (örneğin döşemelikler) tambur katlama yapılabilir. 

Protein Liflere Sert Tutum Apresi Yapma 

Selülozik ve sentetik elyaf kadar olmasa da protein elyafa da sertlik veren tutum apresi uygulanır. Kullanılan sertleştirici maddeler ve aplikasyon yöntemi aynıdır. 

Kullanılan Kimyasal Maddeler ve Görevleri 

Sertleştirici madde: Mamule istenilen sert tutumu kazandırmaktadır. 

Uygulama Reçeteleri 

Kullanılacak sentetik apre maddesi miktarı, istenilen sertliğin derecesine bağlıdır. Kibar bir sert tutum için 5–20 g/l gibi düşük konsantrasyonlar kullanılırken artan sertlik derecesine göre 40–90 g/l, 150–250 g/l gibi yüksek konsantrasyonlarda apre maddesi kullanılır. 

Uygulama Şekilleri ve Makineleri 

Çektirme Yöntemi:Kimyasal bitim işlemlerinde çektirme yöntemi geniş bir kullanım alanı bulamamıştır. 

Emdirme Yöntemi: Kimyasal bitim işlemlerinde en fazla uygulanan aplikasyon yöntemi emdirmedir ve fulard ile uygulanır. Fulard genelde ramözün giriş kısmında bulunur ve fularda emdirilip sıkılan kumaş ramözde kurutulur. 

Son İşlemler

Sert tutum apresi uygulanan kumaş kalandırdan geçirilerek elde edilen sert tutum biraz daha artırılır. Daha sonra kumaşın kullanım alanına göre tambur katlama yapılabilir. 

Sentetik Liflere Sert Tutum Apresi Yapma 

Perdelik, döşemelik kumaşlar gibi sentetik elyafa sertlik veren tutum apresi uygulanır. Kullanılan sertleştirici maddeler ve aplikasyon yöntemi aynıdır. 

Kullanılan Kimyasal Maddeler ve Görevleri 

Sertleştirici madde: Mamule istenilen sert tutumu kazandırmaktadır. 

Uygulama Reçeteleri 

Kullanılacak sentetik apre maddesi miktarı istenilen sertliğin derecesine bağlıdır. Kibar bir sert tutum için 5–20 g/l gibi düşük konsantrasyonlar kullanılırken artan sertlik derecesine göre 40–90 g/l, 150–250 g/l gibi yüksek konsantrasyonlarda apre maddesi kullanılır. 

Uygulama Şekilleri ve Makineleri 

Çektirme Yöntemi: Kimyasal bitim işlemlerinde çektirme yöntemi geniş bir kullanım alanı bulamamıştır. 

Emdirme Yöntemi: Kimyasal bitim işlemlerinde en fazla uygulanan aplikasyon yöntemi emdirmedir ve fulard ile uygulanır. Fulard genelde ramözün giriş kısmında bulunur ve fularda emdirilip sıkılan kumaş ramözde kurutulur. 

Son İşlemler 

Sert tutum apresi uygulanan kumaş kalandırdan geçirilerek elde edilen sert tutum biraz daha artırılır. Daha sonra kumaşın kullanım alanına göre tambur katlama yapılabilir.